Қазақстанның мұнай сервисі секторын қаржыландыру мәселелері мен перспективалары талқыланды

Нұр-Сұлтан. 2 қараша. Kazakhstan Today - Қазақстандағы мұнай сервис саласындағы компанияларын қаржыландыру мәселелері Алматыда өткен дөңгелек үстелде талқыланды. Іс-шараны "Kazservice" Қазақстандықмұнай сервис саласындағы компаниялар одағы ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2019 жылғы 5 қыркүйектегі отандық компанияларды қаржыландыру мүмкіндіктерін кеңейту туралы тапсырмасына сәйкес ұйымдастырды.

Дөңгелек үстелге ҚР Энергетика министрлігінің, Ұлттық Банктің, даму институттарының өкілдері, сондай-ақ жетекші банктердің, халықаралық инвестициялық компаниялардың, Қазақстанның мұнай-газ операторлары мен мұнай сервистік компанияларының басшылары қатысты.

Дөңгелек үстел жұмысы барысында "Kazservice" Қазақстандықмұнай сервис саласындағы компаниялар одағы президиумының төрағасы Рашид Жақсылықов Қазақстанның мұнай сервистік нарығы мен саланың проблемалары жайлы баяндады. Бүгінгі таңда NorthCaspianOperatingCompany N.V. (НКОК), Теңізшевройл (ТШО) және Қарашығанақ Петролиум Оперейтинг Б. В. (КПО) тәрізді ірі мұнай-газ операторларының тендерлері көбінесе шетелдік компанияларға кетуде. Сонымен қатар, айналым қаражаты бойынша топ 30 компанияның 5-7-і ғана жергілікті болып табылады. Қалған үлесті шетелдік акционерлік капиталы бар компаниялар алады. Оның айтуынша бұл жергілікті компаниялар бәсекеге қабілетті емес немесе талаптар мен стандарттарға сәйкес келмейді деген сөз емес. "Өз шешімін талап етіп отырған бірқатар проблемалар бар, ол әрине, қаржылық қамтамасыз ету мәселелері, оның ішінде жергілікті бизнеске кредит беру кезінде ЕДБ тарапынан қойылатын жоғары талаптар мен кепілдіктер, банктердің өтімділігінің жетіспеушілігі және өтініштерді ұзақ қарастыру. Сондай-ақ, бүгінде ірі операторлар ЕДБ-ны кепілгер ретінде мойындамайтынын атап өту қажет. Тағы бір мәселе, бұл реттеуішпен шектеулер орнатылған, оған сәйкес ЕДБ қазақстандық бизнесті тұрақты келісім - шарттарға қаржыландыра алмайды", - деді Рашид Жақсылықов.

Белгілі экономист, CSI аға әріптесі Олжас Құдайбергеновтың айтуынша, ел экономикасындағы экспорт үлесі 67-70 млрд. долларды құрайды. Бұл ретте импорт үлесі-45 млрд доллар, оның үштен бірі Мұнай - газ секторында өндіріліп жатыр, осы үштен бір бөлігі әлеуетті импорт алмастырады. "Дәл осы қазақстандық қамту, әсіресе мұнай-газ секторы бөлігінде экономиканың өсуін қамтамасыз ететін негізгі драйвері болады. Сонымен қатар, қазақстандық қамту мәселесі реттеу және мониторинг концепциясын өзгертуді талап етеді, олар дұрыс жағдайда тез әсер береді", - деп атап өтті Олжас Құдайбергенов.

Дөңгелек үстелде сондай-ақ Қазақстанның Ұлттық Банкінің позициясын қаржы ұйымдарының әдіснамасы және реттеу департаментінің басқарма бастығы Данияр Нұрманов айтты: "Егер банктер жеткілікті капитал қорына ие болса және тәуекелдерді қабылдауға дайын болса, Ұлттық банк реттеуіш ретінде екінші деңгейдегі банктерді банк кепілдіктерімен жобаларды қаржыландыруға шектеу қоймайды, олар мұндай жобаларды несиелеуі мүмкін. Кепілдің заттай емес түрлерін тануға шектеулер бар-бұл болашақта түсетін ақша немесе сақтандыру шарттары. Бұл келісім-шарттарды біз өнім берушіге емес, Тапсырыс берушіге (ірі операторларға) талаптар қойғанда оффтейк деп қарастыруға болады. Және бұл жағдайда Тапсырыс беруші акцияларының 50% мемлекетке не ұлттық холдингке не ВВ+ төмен емес рейтингі бар жергілікті атқарушы органға не кірістің кемінде 70% көрсетілген ұйымдармен қалыптастырылатын заңды тұлға болуы тиіс. Екінші Шарт-Тапсырыс беруші келісім-шартта оның келісім-шарт бойынша өз талаптарын орындайтынын көрсетуі тиіс".

"Атамекен" Ұлттық палатасының өкілі Талғат Темірханов Қазақстанның мұнай сервисін қолдап, бизнесті қаржылық қамтамасыз ету бойынша нақты ұсыныстар дайындауды және қажет болған жағдайда заңнамалық актілерге тиісті түзетулер енгізуге бастамашылық жасауды ұсынды.

Шара барысында мұнай сервистік компаниялары тарапынан ірі мұнай компанияларының сатып алуларына қатысу кезінде қаржылық қамтамасыз ету мәселелерінде кездесетын қиындықтар турасында айтты. Сондай-ақ отандық компанияларды қолдау шаралары туралы "Қазына капитал менеджмент" Басқарушы директоры Ғаббас Ержанов, KazakhExport компаниясының сақтандыру департаментінің директоры Қуаныш Мұқажанов, KASE бизнесті дамыту жөніндегі Басқарушы директоры Қайрат Тұрмағамбетов баяндады. Іс-шараға қатысқан ЕДБ кредит беру, қаржылық кепілдіктер алу бойынша қолданыстағы құралдарды ұсынды.

Дөңгелек үстел қорытындысы бойынша қатысушылар ірі операторлармен және мұнай сервистік компанияларымен қосымша кездесулер ұйымдастыру қажеттігін атап өтті, сонымен қатар Мұнай сервистік компаниялар одағы мүдделі тараптармен бірлесіп мұнай-газ секторындағы қазақстандық компанияларды қаржыландыру мәселелері бойынша бірқатар ұсыныстар әзірлейтіні туралы айтылды.

Қазақстанның мұнай сервистік компанияларының одағы Қазақстандағы 180-нен астам мұнай сервистік компанияларды біріктіретін жетекші салалық ұйым болып табылады. Одақ мұнай-газ секторына жаңа ойыншыларды тарту, сондай-ақ жаңа бірлескен кәсіпорындар құру жолымен елдің ірі мұнай-газ жобаларында жергілікті қамтуды дамытуға қатысады.

Ақпаратты пайдаланѓан жаѓдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігініњ материалдарына авторлық қ±қық.