Халықаралық олимпияда жүлдегерлері атағын алған қазақстандық балалар өз құқықтарын толық пайдалана алмай жүр
Депутаттық сауалымыздың себебі - "Білім туралы" Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңымен (бұдан әрі - "Білім туралы" Заң) кепілденген өзінің азаматтық құқықтарын оларға байланысты емес себептермен пайдалана алмаған Грецияда өткен халықаралық олимпиада қатысушылары - орта мектептер түлектерінің тобына байланысты пайда болған оқиға туралы ата-аналардың хаты болған.
Астана. 20-маусым. Kazakhstan Today - Халықаралық олимпияда жүлдегерлері атағын алған қазақстандық балалар өз құқықтарын толық пайдалана алмай жүр, деп хабарлайды Kazakhstan Today агенттігінің тілшісі.
Депутаттық сауалымыздың себебі - "Білім туралы" Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңымен (бұдан әрі - "Білім туралы" Заң) кепілденген өзінің азаматтық құқықтарын оларға байланысты емес себептермен пайдалана алмаған Грецияда өткен халықаралық олимпиада қатысушылары - орта мектептер түлектерінің тобына байланысты пайда болған оқиға туралы ата-аналардың хаты болған.
Ағымдағы жылдың қаңтар айынан бастап, "Дарын" Республикалық ғылыми-практикалық орталығымен (бүдан әрі - РҒПО) өзара әрекеттесу шарты бар "Глюон" Халықаралық интеллектуальды клубымен ұйымдастырылған халықаралық олимпиадаға қатысуға ниет білдірген Алматы облысының 36 адамынан және Алматы қаласының 6 оқушыларынан (№ 1 қосымша) тұратын мектеп оқушылары тобы әртүрлі бағыттар бойынша жобаларды дайындауға кірісті.
Алматы облысының білім беру басқармасымен 2012 жылы 5 наурызда № 73 бұйрық шығарылған, оның негізінде 2012 жылы 6 наурызда Қарасай ауданды білім беру, дене тәрбиелеу мен спорт бөлімі өз кезегінде мамыр айында ТМД, Ресей мен Еуропа елдерінің дарынды балалары үшін өткізілетін Грециядағы "Балалар. Интеллект. Шығармашылық" халықаралық олимпиадасына аудан оқушыларын жіберу туралы № 51 бұйрық шығарды (бұйрықтар көшірмелері қоса беріледі).
Осы іс-шаралардың нәтижелері бойынша қатысушылар биология, физика, химия, география, тарих, ағылшын тілі бойынша жүлдегерлер болды.
"Білім туралы" Заңының 47-б. 6-2-т. сәйкес (2011 жылғы 24 қазандағы № 487-IV өзгерістер мен толықтырулармен) жалпы білім беретін пәндер бойынша халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (ғылыми жарыстардың) соңғы үш жылдағы жеңімпаздары, сондай-ақ жалпы білім беретін пәндер бойынша ағымдағы жылғы осы халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (ғылыми жарыстардың) қатысушылары (ерекше үлгідегі аттестат және "Алтын белгі" белгісін алуға үміткер түлектерді қоспағанда) білім беру саласындағы уәкілетті органы қорытынды бағаларды сертификаттар баллына ауыстыру негізінде берген ұлттық бірыңғай тестілеудің нәтижелері туралы сертификаттар алады.
Осы Заң нормасының күші туралы біліп, оқушылар осы уақыт бойына, оларды жақынарадағы болашақта не күтетініне күмәнданбай, халықаралық олимпиадаға ынталы дайындалды.
2011 жылғы 13 қыркүйектегі № 02-2/1217 хатына сәйкес Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің (бұдан әрі - ҚР БҒМ) мектепке дейінгі және орта білім департаменті жалпы білім беретін пәндер бойынша халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жарыстар тізбесінің негізінде қазақстандық оқушылардың халықаралық іс-шараларға қатысуын үйлестіруді "Дарын" РҒПО-на берді. Сонымен қатар осы хатта ҚР БҒМ-нің 2008 жылғы 20 ақпандағы № 78 бұйрығына өзгерістердің енгізілуіне байланысты "Дарын" РҒПО бойынша халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жарыстарға қатысу үшін оқушылардың шығуы уақытша тоқтатылған.
Бірақ қолдағы мәліметтер бойынша, "Дарын" орталығымен басқа қазақстандық оқушылардың шығуы мен халықаралық олимпиадаларға қатысуы 2011 жылдың қазан айында және 2012 жылдың қаңтар айында жүзеге асырылған.
Халықаралық олимпиадаларға қатысушылардың ата-аналары "Білім туралы" Заңының 47-бабына сәйкес балаларын ұлттық бірыңғай тестілеуден (бұдан әрі - ҰБТ) босату үшін "Дарын" РҒПО-на жүгінді, алайда халықаралық олимпиаданың қатысушылары ҰБТ-ден босатылған жоқ, себебі Грецияда өткен 2012 жылғы іс-шара ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2011 жылғы 7 желтоқсандағы № 514 бұйрығымен (бұдан әрі - № 514 Бұйрық) жалпы білім беретін пәндер бойынша халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жарыстар тізбесіне кірген жоқ. Дегенмен, еліміздің оқушылары жыл сайын олимпиадаларға қатысты, сондай-ақ былтырғы жылдың мамыр айында да, жүлдегерлер ҰБТ тапсырудан босатылды. Осы Бұйрық ресми мерзімдік баспасөз басылымдарында "Нормативтік құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 24 наурыздағы Заңында көрсетілген мерзімдері бұзылып, жарияланды және "Білім туралы" Заңының осы заңға тәуелді, заңдық күші азырақ актіге сілтеме жасайтын нормасы жоқ.
Облыстық та, аудандық та білім беру органы, "Дарын" РҒПО да оқушылар мен олардың ата-аналарына № 514 Бұйрықтың бар болуы туралы, Грециядағы халықаралық олимпиаданың Халықаралық олимпиадалар тізбесінен алынып тасталғаны туралы және оларға ҰБТ тапсырудан босату ұсынылмайтыны туралы мәліметті уақытылы жеткізбеді. № 514 Бұйрық туралы оқушылар тек Грециядан келгеннен кейін, мамыр айында білді. Қысқа уақыт мерзімде оларға тестілеуге тиісті дәрежеде дайындалуына мүмкіндік берілмеді. ҰБТ нәтижелері әртүрлі болды, 50-ден бастап 72 баллмен аяқталды. Он бес оқушы жеке десаулығының стресс жағдайының кесірінен бастапқы деңгейінен де өте алмаған.
Білім беру органдарының кінәсінен түлектер ештеңе түсіне алмай жаңылысып, ҰБТ-ге тиісті түрде дайындала алмады.
Осы проблемамен ҚР БҒМ басшылығына жүгініп, біз ҰБТ-де бастапқы баллдарды алмаған тұлғаларға талапкерлердің кешенді тестілеуіне қатысу мүмкіндігіне рұқсат ала алмадық.
Өз хатында Министрлік ҚР Үкіметінің 2012 жылғы 19 қаңтардағы № 111 және 2012 жылғы 27 ақпандағы № 261 Қаулыларын басшылыққа ала отырып, түлектердің талапкерлердің кешенді тестілеуіне қатысу мүмкіндігі жоқ екенін көрсетті, себебі денсаулық жағдайы бойынша, жақын туыстары қайтыс болған жағдайда, төтенше жағдайлар, жол-көліктік апаттар себебінен ҰБТ-ге қатыспаған тұлғаларға ғана қатысты ерекшелік түрінде ескеріліп, қолданыста болады.
Сонда қалыптасқан осы жағдай төтенше жағдай болып табылмай ма, балалар халықаралық аренада еліміздің атынан шығып, шетелден жүлделі орындармен оралып, туған мемлекетінде өз құқықтарын пайдалана алмайды.
Жоғарыда аталғанға байланысты, сонымен қатар "Білім туралы" Заңының 47-б. 6-2-т. есепке ала отырып, Қазақстан Республикасының білім беру туралы заңнамасымен белгіленген Үкімет құзыретін пайдалана отырып, Сізден осы жағдайды шешуге көмектесуіңізді, сонымен қатар жіберілген бұрмалаушылықтарға кінәлі лауазымдық тұлғаларды жауапкершілікке тартуыңызды өтінеміз.
Сауалды қарау нәтижелері туралы "Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы" Конституциялық Заңының 27-бабымен белгіленген мерзімде жазбаша түрде хабардар етуіңізді сұраймыз.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Алматыда бірнеше күн бойы толассыз жаңбыр жауады
24-28 сәуір аралығында Алматы қаласында толассыз жаңбыр жауады деп күтілуде, деп хабарлайды Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Жауын-шашын кезінде мотопомпа, шанц құралдарымен жабдықталған 52 жедел мобильді бригаданың кезекшілікке шығады, 2,5 мың қап құм дайындалады.
Күндіз жауын-шашын кезінде барлығы 465 бірлік арнайы техника, 28 мотопомпа және 810 жұмысшы, ал түнгі уақытта 236 бірлік арнайы техника және 215 жұмысшы жұмылдырылады.
Судың кедергісіз ағып кетуін қамтамасыз етіп, су басудың алдын алу үшін 320 жұмысшы мен 92 бірлік арнайы техника арық желілерін, арық өткелдерін тазалау бойынша жоспарлы жұмыс жүргізеді. Күн сайын арықтан 250 м3 лай және кездейсоқ қоқыс шығарылады.
Ауа-райының бұзылуына байланысты жүргізушілерге ағаштардың құлау қаупі мен электр желілерінің үзілуіне байланысты автомобильдерді жол жиектеріне қоюға кеңес берілмейді. Қала тұрғындары мен қонақтарына тауға бармауын сұраймыз. Су тасқынының алдын алу үшін тұрғындардан арық пен каналды қоқысқа толтырып, бітеп тастамауға шақырамыз.
Анықтама үшін:
Қазгидромет" РМК болжауынша:
24 сәуір: көшпелі бұлт шығады, 3 мм-ге дейін өткінші жауын, оңтүстік-батыстан 3-8 м/с жел соғады, күндіз ауа температурасы +23...+25°C.
25 сәуір: күн ала бұлтты, таңертең және түстен кейін 15 мм-ге дейін жаңбыр жауып, найзағай ойнайды. Оңтүстік-батыс, батыс 3-8 м/с жел, найзағай кезінде екпіні 15-20 м/с. Ауа температурасы түнде + 10...+12°, күндіз + 18...+20°C.
26 сәуір: көшпелі бұлт, түнде және таңертең 8 мм-ге дейін жаңбыр жауады. Батыс, солтүстік-батыс 3-8 м/с жел соғады, найзағай кезінде екпіні 15 м/с. Ауа температурасы түнде + 10...+12°, күндіз + 16...+18°C.
27 сәуір: күн ала бұлтты, күндізгі сағат 15-тен 23-ке дейін 3 мм-ге дейін жаңбыр жауады. Батыс, солтүстік-батыстан 3-8 м/с жел соғады. Термометр бағанасы түнде +8...+10°, күндіз +13...+15°C көрсетеді.
28 сәуір: көшпелі бұлт шығады. Батыс, солтүстік-батыстан 3-8 м/с жел соғады. Ауа температурасы түнде +7...+ 9°, күндіз + 13...+15°C.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Бірінші тоқсанның қорытындысы бойынша МӘСҚ-тен 840 мыңға жуық адам әлеуметтік төлем алды
2024 жылдың бірінші тоқсанының қорытындысы бойынша Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан (бұдан әрі - МӘСҚ) 840 мыңға жуық қазақстандық 215,2 млрд теңге сомасына әлеуметтік төлемдер алды, деп хабарлайды ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік корғау министрлігінің баспасөз қызметінен.
Еңбекке қабілеттіліктен айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлем бюджет қаражаты есебінен мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыға қосымша тағайындалады. МӘСҚ-тен төлем медициналық-әлеуметтік сараптамада белгіленген 30%-дан 100%-ға дейінгі дәрежеде және еңбек қызметін жалғастыруына қарамастан жалпы еңбекке қабілеттілігін жоғалту кезеңінде жүзеге асырылады.
2024 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша бұл төлемді 11,5 млрд теңге сомасына 90 мыңнан астам адам алды, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 31% - ға артық. Белгіленген төлемнің ай сайынғы орташа мөлшері 57 346 теңгені құрады.
Асыраушысынан айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлем міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының асырауында болған адамдарға бюджет қаражаты есебінен төленетін асыраушысынан айырылуы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақысына қосымша тағайындалады. МӘСҚ-тен төлем асырауындағы адамдар 18 жасқа толғанға дейін, ал күндізгі оқу нысанында оқыған жағдайда 23 жасқа дейін төленеді.
Есепті кезеңде көрсетілген төлемді асыраушысынан айырылған 61,2 мың отбасы 8,6 млрд теңге сомасына алды, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 39%-ға көп. Белгіленген төлемнің ай сайынғы орташа мөлшері 58 543 теңгені құрады.
МӘСҚ-тен жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға оның жұмыстан шығарылу себебіне қарамастан тағайындалады. Негізгі шарт - жұмыссыз ретінде тіркелу. Төлем мөлшері жұмыссыз ретінде тіркелгенге дейінгі соңғы 2 жыл ішінде МӘСҚ-ке әлеуметтік аударымдар жүргізілген орташа айлық табысқа, жүйеге қатысу өтіліне және табысты ауыстыру коэффициентіне (45%) байланысты.
2024 жылдың 3 айында бұл төлем 18,3 млрд теңге сомасына төленіп, оны 122,6 мың адам алды, бұл 2023 жылдың бірінші тоқсанындағы алушылар санынан 2 есе дерлік асып түсті. Өсім азаматтардың Электрондық үкімет және Электрондық еңбек биржасы порталдары, сондай-ақ екінші деңгейдегі банктердің мобильді қосымшалары арқылы төлемге өтініштер берудің электрондық нысанына сұранысқа байланысты. Белгіленген төлемнің ай сайынғы орташа мөлшері - 65 402 теңге.
Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты табысынан айырылу жағдайына байланысты әлеуметтік төлем жүктілік және босану бойынша демалыстың барлық күндеріне тағайындалады. Төлем мөлшері жүктілікке және босануға байланысты демалыс күніне дейінгі соңғы 12 айда МӘСҚ-ке әлеуметтік аударымдар жүргізілген орташа айлық табысқа және еңбекке жарамсыздық күндерінің санына байланысты болады.
2024 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша бұл біржолғы төлемді 65,8 мың болашақ ана жалпы сомасы 81,9 млрд теңгеге алды, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 19%-ға артық. Тағайындалған төлемнің орташа мөлшері 1 460 282 теңгені құрады.
Бір жарым жасқа дейінгі бала күтіміне байланысты табысынан айырылу жағдайы бойынша ай сайынғы әлеуметтік төлем баланың туған күнінен бастап әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға тағайындалады. Төлем мөлшері соңғы 2 жылда МӘСҚ-ке әлеуметтік аударымдар жүргізілген орташа айлық табыстың 40%-ын құрайды. Екі және одан да көп бала туған кезде төлем әрбір балаға жеке тағайындалады.
2024 жылдың 3 айында бұл төлем 67 мың адамға тағайындалды, оның ай сайынғы орташа мөлшері 79 106 теңгені құрады. Төлем 94,9 млрд теңге сомасына жүргізілді, бұл 2023 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 1,8 есе көп.
Осылайша, міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысатын жұмыс істейтін азаматтарды әлеуметтік қорғау жұмыс істемейтіндерге қарағанда әлдеқайда жоғары.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Алматыда жыл сайынғы жылу желілерін сынау өткізіледі
Сурет: gov.kz
2024 жылғы 24 сәуірден 15 мамырға дейін Алматының барлық аудандарының аумағында жылу желілерін гидравликалық сынау жүргізілетін болады, деп хабарлайды Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Бұл күндері күн сайын сағат 04:00-ден 07:00-ге дейін магистральдық және тарату құбырларын тексеру тікелей жүргізілетін кезде қала тұрғындары мен мегаполис қонақтарына өте мұқият болуға, қарапайым сақтық ережелерін сақтауға кеңес береміз!
Қауіпсіздікті қамтамасыз ету шараларына қарамастан, кенеттен оқыс жағдайлар болып қалуы мүмкін: судың сыртқа ағуы,жол жабындысының ішінара бұзылуы және т.б.
Мұндай оқыс жағдайларда ешқандай дербес әрекет жасамаңыз, оқиға орнынан дереу кетіп, ол туралы "Алматы жылу желілері" ЖШС-не 378-06-48, 378-06-62 (тікелей нөмір), call-орталық: 341-07-00 немесе 341-07-77 (қосымша 1011 немесе 1014), сондай-ақ 109 телефондары арқылы хабарлаңыз.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазақстандағы зейнетақының орташа мөлшері аталды
Жыл басынан бастап республикалық бюджеттен 926,5 млрд теңге сомасына зейнетақы төленді, оның ішінде базалық зейнетақы төлеуге - 291,4 млрд теңге, ынтымақты зейнетақы төлеуге - 635,1 млрд теңге қарастырылды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің баспасөз қызметінен.
2024 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша зейнеткерлер саны - 2 млн 364 мың адам.
2024 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша жиынтық зейнетақының орташа мөлшері 132 595 теңгені құрады, оның ішінде ынтымақты зейнетақы мөлшері - 89 901 теңге, базалық зейнетақы - 42 694 теңге.
2018 жылғы 1 шілдеден бастап мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі зейнетақы жүйесіндегі өтілін ескере отырып, әр алушыға жеке тағайындалатынын еске саламыз.
Бұл ретте 1998 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша ынтымақты жүйеде жұмыс істеген уақыты, сондай-ақ міндетті зейнетақы жарналары (бұдан әрі - МЗЖ) төленген кезеңдер зейнетақы жүйесіндегі еңбек өтіліне қосылады.
Егер азаматтың зейнетақы жүйесіндегі өтілі 10 жыл немесе одан аз болса, сондай-ақ мүлде жоқ болса, базалық зейнетақы ең төменгі күнкөріс деңгейінің 65%-на тең болса, содан кейін 10 жылдан асқан әр жыл үшін оның мөлшері 2 %-ға артады. Ал егер сіздің өтіліңіз 20 жыл болса, базалық зейнетақы төменгі күнкөріс деңгейінің 85 %-ын құрайды. Еңбек өтілі 30 жыл немесе одан көп болса, күнкөріс деңгейінің ең жоғарғы мөлшерінде яғни 105% белгіленеді.
Егер бір ай ішінде міндетті зейнетақы жарналары Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына бірнеше рет аударылса, жинақтаушы жүйеге қатысу мерзімі бір айды құрайды.
Осылайша міндетті зейнетақы жарналары неғұрлым тұрақты және толық көлемде аударылатын болса, зейнет жасына жеткенде базалық зейнетақы төлемдерінің мөлшері соғұрлым көп болады.
Өз кезегінде азаматтың жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшері 1998 жылғы 1 қаңтардағы жұмыс өтіліне (кем дегенде 6 ай қажет) және зейнеткерлікке дейінгі кезеңдегі орташа айлық табысына байланысты болады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.