Қазақстан азық-түлік тауарларының қымбаттауынан ЕАЭО-да бірінші орында
Сурет: Depositphotos
Қазақстан азық-түлік тауарларының қымбаттауынан ЕАЭО-да алда, деп хабарлайды energyprom.kz.
Қазақстан екінші жыл қатарынан азық-түлік және азық-түлік емес тауарлар инфляциясы бойынша ЕАЭО-да бірінші орында. Елімізде азық-түлік одақтағы ең қымбат болмағанымен, басқа елдермен салыстырғанда қаттырақ қымбаттап келеді. Еуразиялық экономикалық комиссияның (ЕЭК) дерегі былтыр қаңтар-желтоқсанда ҚР-да тұтынушылық азық-түлік тауарларының бағасы 15,2%, ал жалпы ЕАЭО бойынша бар болғаны 5,7% өскенін көрсетті. 2022 жылдың соңында жағдай ұқсас болды: жалпы одақ бойынша азық-түлік 15,4% қымбаттағанда Қазақстанда бағаның 19% қымбаттады.
Дегенмен, Қазақстан азық-түліктің қымбаттауында барлық түрінен бірінші орында емес, көбінде ғана. Бағасы ең жылдам өсетін бағалар тізімінде ет, сүт өнімдері, жарма, нан-тоқаш және кондитерлік өнімдер бар. Бір қызығы, осы санаттардың көпшілігінде Қазақстан азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етеді және импортқа тәуелді емес. Мәселен, ҚР-да сүт және сүт өнімдері былтыр 21,1% қымбаттады. Бір жылдағы баға өсімінде Қазақстан одақтас елдерді артта қалдырды. Ресейде сүт бар болғаны 2,6%, Беларусьте - 9%, Қырғызстанда - 10,4%, Арменияда - 4,3% қымбаттады. Мал шаруашылығы өнімдері бағасының динамикасындағы үлкен айырмашылық тіпті ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің сату бағасы деңгейінде де байқалады. ЕЭК сарапшыларының бағалауынша, былтыр ЕАЭО-да мал шаруашылығы өнімдерінің құнының өсуі 4,3%, Қазақстанда 7,2% деңгейінде болды.
Қазақстандағы жарма, нан, ұн, макарон және кондитер өнімдерінің қымбаттауы да одақтың жалпы инфляция жағдайынан айтарлықтай ерекшеленеді. Астықтың негізгі экспорттаушысы республика ел ішінде ұн бағасының өсуін ұстай алмайды. Соңғы бір жылда ұн бағасы 14,4% өсті, ал жалпы ЕАЭО бойынша бағаның тіпті шамалы - 1,4% төмендеуі байқалды. ЕАЭО-ның әртүрлі елдеріндегі осы стратегиялық өнімге орташа тұтынушылық бағаларды салыстыра отырып, 2023 жылғы желтоқсанда ең қымбат ұн Арменияда сатылғанын атап өтуге болады: килосына шамамен 1 АҚШ доллары. Қазақстан да артта қалған жоқ: бізде өткен жылдың соңында бір келі ұнның бағасы 0,9 АҚШ доллары болды. Бір кило ұнның ең арзан бағасы Беларусьте болды: бар болғаны 0,5 АҚШ доллары.
ЕЭК статистикалық есептері қорытынды жасауға мүмкіндік береді: Одақ елдерінің ішіндегі ең қымбат өнім Арменияда, ең арзаны Беларусьте. Қазақстанда азық-түліктің тұтыну бағасы орташа деңгейде және ресейлік бағаға жақын.
Азық-түлікке жатпайтын тауарлар бойынша да Қазақстанда баға өсімінің жоғары қарқыны байқалады. Соңғы бір жылда бұл санаттағы өнімдер ҚР-да 14,8%, ал жалпы ЕАЭО бойынша 5,5% ғана қымбаттады. Баға бәсекесінде екінші орында Қырғызстан (13,3%), Ресей үшінші орында (4,2%) болды.
Бағаның өсу қарқыны бойынша біздің еліміз дәрі-дәрмектен басқа барлық негізгі тауар түрлері бойынша алда. Қазақстан мен оның көптеген көршілері арасындағы алшақтық байқалады. Мысалы, Ресейде жиһаз бағасы 2023 жылы 1,6% өссе, Қазақстанда - 20,4% өсті. Қаңтардың соңында еліміздің жиһаз өнеркәсібінде өндіріс көлемі артып жатқанын жазған болатынбыз. Импорттың жоғары қарқынына қарамастан отандық компаниялар ішкі сұраныстың үлкен бөлігін өз өнімдерімен жабуға кірісті.
Қазақстанда автокөлік жанармайының бағасы көршілеріне қарағанда әлдеқайда жылдам өсіп келеді, бұл агроөнеркәсіп кешеніндегі шығындардың өсуіне де әсер етеді. Мысалы, дизель отыны былтыр 27,1% (ЕАЭО-да - 10,4%), бензин - 9,5% (ЕАЭО-да - 4%) қымбаттады.
Қазақстандағы инфляцияның динамикасын ай сайын қарастыратын болсақ, соңғы бір жылда оның қарқыны біртіндеп төмендегенін атап өтуге болады. 2022 жылы жағдай нашар болды. Бұл қаңтар айындағы азық-түлік тауарларының жылдық инфляциясын салыстырған кезде индикатор. ҚР СЖРА Ұлттық статистикалық бюросының мәліметінше, биыл бірінші айда ҚР-да азық-түлік тауарлары 2023 жылдың қаңтарымен салыстырғанда 8,2% қымбаттады. Былтыр жыл басында дәл осындай көрсеткіш 25,7% болатын. Бұл азық-түлік емес инфляцияға да қатысты. 2024 жылдың қаңтарында осы санаттағы тауарлар бір жылда 8,6%, ал былтыр жыл басында 20,2% қымбаттады.
Статистика мамандары азық-түлік инфляциясының өсу қарқынының төмендегенін атап өткенімен, қазақстандық отбасылардың азық-түлікке жұмсаған шығындарының үлесі жоғары болып қалуда. Былтыр үшінші тоқсанда азық-түлік тауарларына жұмсалған шығын Қазақстандағы үй шаруашылықтарының барлық тұтынушылық шығындарының 55,3%-ын құрады. Бір жыл бұрын олардың үлесі 54,8% деңгейінде қалды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Сингапур Қазақстан экономикасына 1,4 млрд астам инвестиция салды
Сурет: akorda
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Ақордада Сингапур Парламентінің спикері Сеа Киань Пен бастаған делегацияны қабылдады, деп хабарлайды Ақорданың баспасөз қызметінен.
Қазақстан мен Сингапур арасындағы тығыз қарым-қатынасты одан әрі кеңейтуді көздейтін кездесу достық рәуіште әрі нәтижелі өтті.
Біз - уақыт сынынан өткен сенімді серіктеспіз. Өзара байланыстарды нығайту үшін ауқымды жұмыс жүргізілді. Дегенмен алдымызға екі елдің ынтымақтастығын одан әрі дамытуға бағытталған биік мақсат қойып отырмыз", - деді Президент.
Қасым-Жомарт Тоқаевтың пікірінше, халықаралық ынтымақтастықты арттыруда және мемлекеттер арасындағы диалогқа ықпал етуде парламенттік дипломатия аса маңызды рөл атқарады.
Президент бүгінде Қазақстанда 140-тан астам сингапурлық компания мен бірлескен кәсіпорын жұмыс істейтінін, олардың ел экономикасына құйған инвестициясының жалпы көлемі 1,4 миллиард доллардан асқанын атап өтті.
Өз кезегінде Сеа Киань Пен қонақжайлық танытқан Қасым-Жомарт Тоқаевқа ризашылығын білдіріп, екі елдің ынтымақтастығын тереңдету үшін мол әлеует бар екенін айтты.
Кездесуде экономикалық және инвестициялық ықпалдастық перспективаларына баса назар аударылды. Сонымен қатар өңірлік және халықаралық күн тәртібіндегі мәселелер талқыланды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазақстан трансауған темір жол құрылысына қатысуға дайын
Қазақстан трансауған темір жол құрылысына қатысуға дайын, деп хабарлайды ҚР Премьер-министрінің баспасөз қызметінен.
Қазақстандық делегацияның Ауғанстанға сапарындағы негізгі мәселелердің бірі - бірлескен көлік мүмкіндіктерін кеңейту. Қазақстан және Ауғанстан премьер-министрлерінің орынбасарлары Серік Жұманғарин мен Абдулании Барадардың 24 сәуірде өткен кездесуінде тараптар Орталық және Оңтүстік Азияны интеграциялау жобаларындағы ынтымақтастықты дамытуға өзара мүдделілік танытты.
Атап айтқанда, қазақстандық тараптың трансауғандық дәлізді дамыту жобаларын: Термез - Мазари-Шариф - Кабул - Пешавар және Герат - Кандагар - Спин-Булдак темір жолдарын салу жөніндегі жобаларды іске асыруға қатысуға дайындығы белгіленді. Жоба Орталық және Оңтүстік Азия елдері арасында жүктерді жеткізу уақытын 10 есеге қысқартуға, сондай-ақ жүктерді тасымалдау құнын төмендетуге мүмкіндік береді. Қазақстан темір жолдың жоғарғы құрылысына арналған материалдарды, өз өндірісінің шпалдары мен бекіткіштерін жеткізу арқылы трансауған магистралінің құрылысына қатысуға дайын.
Соңғы үш жылда Қазақстаннан Ауғанстанға экспорттық тасымалдау көлемі тұрақты түрде өсіп келеді: 2023 жылы темір жол арқылы тасымалдау көлемі 2,7 млн тоннаны құрады, оның 1,5 млн тоннасы - ұн және астық. Бұл 2021 жылғы деңгеймен салыстырғанда 14%-ға көп. Алдағы жылдарға арналған болжам - экспорттың 40%-ға ұлғаюы. Бұл ретте 2030 жылға қарай тасымалдардың 3 есе өсуі күтілуде.
Тараптар сондай-ақ елдер арасындағы әуе қатынасын қалпына келтіру мүмкіндіктерін талқылады. Қазақстан мен Ауғанстанның авиациялық билігі арасындағы өзара түсіністік туралы меморандум шеңберінде Тараптардың авиатасымалдаушылары аптасына 3 тұрақты жолаушылар жүк рейстерін орындауға құқылы. Қазақстандық тарап бұл мәселені Ауған авиакомпанияларынан өтінімдер түскен кезде қарауға дайын.
Өткен кездесуде "ҚТЖ" ҰК" АҚ өкілдері экспорттық және транзиттік жобаларды таныстырды.
Бүгінде Қазақстаннан Өзбекстан, Ауғанстан, Пәкістан арқылы және одан әрі теңіз арқылы БАӘ-дегі Джебель-Али портына дейін жаңа мультимодальды экспорттық бағыттарды ұйымдастыру бойынша пилоттық жоба басталды. Жаңа бағыт KTZ Express-тің қатысуымен ұйымдастырылды. Экспорттаушы - қазақстандық Bio Synergy co, жүктерді жеткізу бойынша серіктес - пәкістандық National Logistics Cell (NLC). Қазіргі уақытта Павлодар облысында жүк тиеу басталды. Бұл - алюминий силикатты қуыс микросфера. Алматыда жүк контейнерлерге тиеліп, пәкістандық серіктес машиналарына ауыстырылады. Әрі қарай автокөлікпен Өзбекстан мен Ауғанстан арқылы Пәкістанның Карачи портына дейін жеткізіледі. Ол жерден екі контейнер теңіз арқылы БАӘ-дегі Джебель-Али портына дейін жөнелтіледі", - деді "ҚТЖ" ҰК" АҚ басқарушы директоры Бауыржан Орынбасаров.
Оның айтуынша, жүктерді межелі жерге жеткізудің күтілетін мерзімі-шамамен 20-25 күн. Пилоттық жобаны сәтті іске асыру кезінде осы бағыттың белсенді дамуы және жаңа бағыт бойынша жүк ағынының едәуір көлемін тарту күтіледі.
Сол күні Серік Жұманғариннің Ауғанстанның Сыртқы істер министрі Амир Муттакимен және сауда және өнеркәсіп министрі Нұриддин Азизимен кездесулері өтті.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.