АСТАНА. 23-ақпан. Kazakhstan Today. Қазақстан Республикасының Конституциялық кеңесі: Мемлекеттік ұйымдар мен жергілікті өзін өзі басқару органдарында қазақ және орыс тілдері қандай жағдайда да тең дәрежеде қолданылады, ал мемлекеттік емес органдарда әркімге қатынас тілін таңдау құқығы берілген. Бұл туралы бүгін мәжіліс депутаттарының сауалы бойынша Қазақстан Республикасының Конституциялық кеңесінің төрағасы Игорь Рогов жария еткен Қазақстан Республикасының Конституциялық кеңесінің қаулысында айтылған, деп хабарлайды Kazakhstan Today агенттігінің тілшісі.
"Конституциялық кеңес сауалды зерделей отырып қаулы етеді: ... қазақ және орыс тілдері мемлекеттік ұйымдар мен жергілікті өзін өзі басқару органдарында қандай жағдайда да тең дәрежеде, бірдей қолданылады",- деді деді И. Рогов.
Сонымен қатар, Конституциялық кеңес басшысы "мемлекеттік ұйымдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарындағы қазақ тілі мен ресми қолданылатын орыс тілінің теңдігі орыс тіліне екінші мемлекеттік тіл мәртебесін беру деген сөз емес", деп түсіндірді. "Мемлекеттік тіл мәртебесінің жоғарлылығын Коституцияда бекітілгендігі мен заңдар арқылы жариялы-құқықтық салада қазақ тілін жеке дара немесе басымдықпен қолдану мүмкіндігін белгілегендік айқын паш етеді",- деп атап өтті Конституциялық кеңес төрағасы.
Конституциялық кеңеске "мемлекеттік тіл мемлекеттік емес ұйымдарда қоғамдық маңызды іс-шаралар жүргізуде ресми қолданылатын тілмен салыстырғанда басымдыққа ие ме" және де "Конституцияның 7-бабының 2-тармағының мәтініндегі "тең" терминінің аталмыш іс-шараларға қатысы бар ма" деп қойылған сұраққа И. Рогов былай деп жауап берді: "Конституция қазақ және орыс тілдерінің мемлекеттік ұйымдар мен жергілікті өзін өзі басқару органдарынан тыс, атап айтқанда қоғамдық маңызды іс-шаралар жүргізуде, ассамблеяларда, қабылдауларда, мәслихаттарда, "дөңгелек үстел" отырыстарында тең қолдануды белгілемейді".
"Конституцияның 7-бабының 2-тармағында қолданылған "тең" термині мұндай іс-шараларға қатысты емес, Республикамыздың Конституциясы әркімге өз қалауы бойынша қатынас тілін таңдауға құқық береді",- деп атап өтті И. Рогов. Сонымен қатар, ол "мемлекет мемлекеттік тілге қамқорлық көрсетуге және оның дамуын анталандыруға, тек мемлекеттік-құқықтық реттеу саласында ғана емес, сондай-ақ қоғамның басқа да барлық саласында оның қолданылуы мен таралуына жағдай жасауға тиіс", деді.
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Конституциялық кеңесінің қаулысында, заңдар мен құқық қолдану тәжірибесі Конституцияның кімге болмасын қандай да бір, соның ішінде тілге қатысты кемсітушілік көрсетілмейтіндігі жөніндегі талаптарын ескеруге тиіс екендігі көрсетілген. "Сондай-ақ, әркімнің туған тілі мен мәдениетін қолдану, қатынас, тәрбие, білім алу және шығармашылық тілін еркін таңдау құқығын бекітетін конституциялық ережесі ескерілуге тиіс",- деп қорытындыларды өз сөзін И. Рогов.
Бұрындары хабарлағанымыздай, Мұхтар Шаханов бастаған бір топ мәжіліс депутаттары Конституциялық кеңеске "Қазақстан Республикасының тілдер туралы" заңының Конституцияға сәйкестігі туралы 1997 жылы 8-мамырдағы Конституциялық кеңестің қаулысын түсіндіруді сұраған. Атап айтқанда Мұхтар Шаханов Тәуелсіздік алған кезден бері қазақстан азаматтарының мемлекеттік тілді қолдану құқықтарына қысымшылық жасалып келеді, деп санайды. Депутаттың пікірінше, қазақ тілінің мәртебесі басқа тілдерден басым, әсіресе, қоғамдық маңызды іс-шаралар жүргізуде басым болуға тиіс.
Баршаға белгілі, Конституциялық кеңестің қаулысы оны қабылдаған күннен бастап күшіне енеді, оған қарсы шағымдануға жатпайды, республика аумағында жалпыға міндетті және түпкілікті болып табылады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда «Kazakhstan Today» ақпараттық агенттігіне сілтеме жасау міндетті
Қазақстан Республикасының Конституциялық кеңесі: Мемлекеттік органдарда қазақ және орыс тілдері қандай жағдайда да тең дәрежеде, ал мемлекеттік емес органдарда өз қалауы бойынша қолданылады
тақырып бойынша жаңалықтар
Алматыда бірнеше күн бойы толассыз жаңбыр жауады
24-28 сәуір аралығында Алматы қаласында толассыз жаңбыр жауады деп күтілуде, деп хабарлайды Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Жауын-шашын кезінде мотопомпа, шанц құралдарымен жабдықталған 52 жедел мобильді бригаданың кезекшілікке шығады, 2,5 мың қап құм дайындалады.
Күндіз жауын-шашын кезінде барлығы 465 бірлік арнайы техника, 28 мотопомпа және 810 жұмысшы, ал түнгі уақытта 236 бірлік арнайы техника және 215 жұмысшы жұмылдырылады.
Судың кедергісіз ағып кетуін қамтамасыз етіп, су басудың алдын алу үшін 320 жұмысшы мен 92 бірлік арнайы техника арық желілерін, арық өткелдерін тазалау бойынша жоспарлы жұмыс жүргізеді. Күн сайын арықтан 250 м3 лай және кездейсоқ қоқыс шығарылады.
Ауа-райының бұзылуына байланысты жүргізушілерге ағаштардың құлау қаупі мен электр желілерінің үзілуіне байланысты автомобильдерді жол жиектеріне қоюға кеңес берілмейді. Қала тұрғындары мен қонақтарына тауға бармауын сұраймыз. Су тасқынының алдын алу үшін тұрғындардан арық пен каналды қоқысқа толтырып, бітеп тастамауға шақырамыз.
Анықтама үшін:
Қазгидромет" РМК болжауынша:
24 сәуір: көшпелі бұлт шығады, 3 мм-ге дейін өткінші жауын, оңтүстік-батыстан 3-8 м/с жел соғады, күндіз ауа температурасы +23...+25°C.
25 сәуір: күн ала бұлтты, таңертең және түстен кейін 15 мм-ге дейін жаңбыр жауып, найзағай ойнайды. Оңтүстік-батыс, батыс 3-8 м/с жел, найзағай кезінде екпіні 15-20 м/с. Ауа температурасы түнде + 10...+12°, күндіз + 18...+20°C.
26 сәуір: көшпелі бұлт, түнде және таңертең 8 мм-ге дейін жаңбыр жауады. Батыс, солтүстік-батыс 3-8 м/с жел соғады, найзағай кезінде екпіні 15 м/с. Ауа температурасы түнде + 10...+12°, күндіз + 16...+18°C.
27 сәуір: күн ала бұлтты, күндізгі сағат 15-тен 23-ке дейін 3 мм-ге дейін жаңбыр жауады. Батыс, солтүстік-батыстан 3-8 м/с жел соғады. Термометр бағанасы түнде +8...+10°, күндіз +13...+15°C көрсетеді.
28 сәуір: көшпелі бұлт шығады. Батыс, солтүстік-батыстан 3-8 м/с жел соғады. Ауа температурасы түнде +7...+ 9°, күндіз + 13...+15°C.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Бірінші тоқсанның қорытындысы бойынша МӘСҚ-тен 840 мыңға жуық адам әлеуметтік төлем алды
2024 жылдың бірінші тоқсанының қорытындысы бойынша Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан (бұдан әрі - МӘСҚ) 840 мыңға жуық қазақстандық 215,2 млрд теңге сомасына әлеуметтік төлемдер алды, деп хабарлайды ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік корғау министрлігінің баспасөз қызметінен.
Еңбекке қабілеттіліктен айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлем бюджет қаражаты есебінен мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыға қосымша тағайындалады. МӘСҚ-тен төлем медициналық-әлеуметтік сараптамада белгіленген 30%-дан 100%-ға дейінгі дәрежеде және еңбек қызметін жалғастыруына қарамастан жалпы еңбекке қабілеттілігін жоғалту кезеңінде жүзеге асырылады.
2024 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша бұл төлемді 11,5 млрд теңге сомасына 90 мыңнан астам адам алды, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 31% - ға артық. Белгіленген төлемнің ай сайынғы орташа мөлшері 57 346 теңгені құрады.
Асыраушысынан айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлем міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының асырауында болған адамдарға бюджет қаражаты есебінен төленетін асыраушысынан айырылуы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақысына қосымша тағайындалады. МӘСҚ-тен төлем асырауындағы адамдар 18 жасқа толғанға дейін, ал күндізгі оқу нысанында оқыған жағдайда 23 жасқа дейін төленеді.
Есепті кезеңде көрсетілген төлемді асыраушысынан айырылған 61,2 мың отбасы 8,6 млрд теңге сомасына алды, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 39%-ға көп. Белгіленген төлемнің ай сайынғы орташа мөлшері 58 543 теңгені құрады.
МӘСҚ-тен жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға оның жұмыстан шығарылу себебіне қарамастан тағайындалады. Негізгі шарт - жұмыссыз ретінде тіркелу. Төлем мөлшері жұмыссыз ретінде тіркелгенге дейінгі соңғы 2 жыл ішінде МӘСҚ-ке әлеуметтік аударымдар жүргізілген орташа айлық табысқа, жүйеге қатысу өтіліне және табысты ауыстыру коэффициентіне (45%) байланысты.
2024 жылдың 3 айында бұл төлем 18,3 млрд теңге сомасына төленіп, оны 122,6 мың адам алды, бұл 2023 жылдың бірінші тоқсанындағы алушылар санынан 2 есе дерлік асып түсті. Өсім азаматтардың Электрондық үкімет және Электрондық еңбек биржасы порталдары, сондай-ақ екінші деңгейдегі банктердің мобильді қосымшалары арқылы төлемге өтініштер берудің электрондық нысанына сұранысқа байланысты. Белгіленген төлемнің ай сайынғы орташа мөлшері - 65 402 теңге.
Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты табысынан айырылу жағдайына байланысты әлеуметтік төлем жүктілік және босану бойынша демалыстың барлық күндеріне тағайындалады. Төлем мөлшері жүктілікке және босануға байланысты демалыс күніне дейінгі соңғы 12 айда МӘСҚ-ке әлеуметтік аударымдар жүргізілген орташа айлық табысқа және еңбекке жарамсыздық күндерінің санына байланысты болады.
2024 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша бұл біржолғы төлемді 65,8 мың болашақ ана жалпы сомасы 81,9 млрд теңгеге алды, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 19%-ға артық. Тағайындалған төлемнің орташа мөлшері 1 460 282 теңгені құрады.
Бір жарым жасқа дейінгі бала күтіміне байланысты табысынан айырылу жағдайы бойынша ай сайынғы әлеуметтік төлем баланың туған күнінен бастап әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға тағайындалады. Төлем мөлшері соңғы 2 жылда МӘСҚ-ке әлеуметтік аударымдар жүргізілген орташа айлық табыстың 40%-ын құрайды. Екі және одан да көп бала туған кезде төлем әрбір балаға жеке тағайындалады.
2024 жылдың 3 айында бұл төлем 67 мың адамға тағайындалды, оның ай сайынғы орташа мөлшері 79 106 теңгені құрады. Төлем 94,9 млрд теңге сомасына жүргізілді, бұл 2023 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 1,8 есе көп.
Осылайша, міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысатын жұмыс істейтін азаматтарды әлеуметтік қорғау жұмыс істемейтіндерге қарағанда әлдеқайда жоғары.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Алматыда жыл сайынғы жылу желілерін сынау өткізіледі
Сурет: gov.kz
2024 жылғы 24 сәуірден 15 мамырға дейін Алматының барлық аудандарының аумағында жылу желілерін гидравликалық сынау жүргізілетін болады, деп хабарлайды Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Бұл күндері күн сайын сағат 04:00-ден 07:00-ге дейін магистральдық және тарату құбырларын тексеру тікелей жүргізілетін кезде қала тұрғындары мен мегаполис қонақтарына өте мұқият болуға, қарапайым сақтық ережелерін сақтауға кеңес береміз!
Қауіпсіздікті қамтамасыз ету шараларына қарамастан, кенеттен оқыс жағдайлар болып қалуы мүмкін: судың сыртқа ағуы,жол жабындысының ішінара бұзылуы және т.б.
Мұндай оқыс жағдайларда ешқандай дербес әрекет жасамаңыз, оқиға орнынан дереу кетіп, ол туралы "Алматы жылу желілері" ЖШС-не 378-06-48, 378-06-62 (тікелей нөмір), call-орталық: 341-07-00 немесе 341-07-77 (қосымша 1011 немесе 1014), сондай-ақ 109 телефондары арқылы хабарлаңыз.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазақстандағы зейнетақының орташа мөлшері аталды
Жыл басынан бастап республикалық бюджеттен 926,5 млрд теңге сомасына зейнетақы төленді, оның ішінде базалық зейнетақы төлеуге - 291,4 млрд теңге, ынтымақты зейнетақы төлеуге - 635,1 млрд теңге қарастырылды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің баспасөз қызметінен.
2024 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша зейнеткерлер саны - 2 млн 364 мың адам.
2024 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша жиынтық зейнетақының орташа мөлшері 132 595 теңгені құрады, оның ішінде ынтымақты зейнетақы мөлшері - 89 901 теңге, базалық зейнетақы - 42 694 теңге.
2018 жылғы 1 шілдеден бастап мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі зейнетақы жүйесіндегі өтілін ескере отырып, әр алушыға жеке тағайындалатынын еске саламыз.
Бұл ретте 1998 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша ынтымақты жүйеде жұмыс істеген уақыты, сондай-ақ міндетті зейнетақы жарналары (бұдан әрі - МЗЖ) төленген кезеңдер зейнетақы жүйесіндегі еңбек өтіліне қосылады.
Егер азаматтың зейнетақы жүйесіндегі өтілі 10 жыл немесе одан аз болса, сондай-ақ мүлде жоқ болса, базалық зейнетақы ең төменгі күнкөріс деңгейінің 65%-на тең болса, содан кейін 10 жылдан асқан әр жыл үшін оның мөлшері 2 %-ға артады. Ал егер сіздің өтіліңіз 20 жыл болса, базалық зейнетақы төменгі күнкөріс деңгейінің 85 %-ын құрайды. Еңбек өтілі 30 жыл немесе одан көп болса, күнкөріс деңгейінің ең жоғарғы мөлшерінде яғни 105% белгіленеді.
Егер бір ай ішінде міндетті зейнетақы жарналары Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына бірнеше рет аударылса, жинақтаушы жүйеге қатысу мерзімі бір айды құрайды.
Осылайша міндетті зейнетақы жарналары неғұрлым тұрақты және толық көлемде аударылатын болса, зейнет жасына жеткенде базалық зейнетақы төлемдерінің мөлшері соғұрлым көп болады.
Өз кезегінде азаматтың жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшері 1998 жылғы 1 қаңтардағы жұмыс өтіліне (кем дегенде 6 ай қажет) және зейнеткерлікке дейінгі кезеңдегі орташа айлық табысына байланысты болады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.