10.02.2022, 18:17 30276
Коммуналдық қызметтердің тарифтерін көтеруге енгізілген мораторий халыққа 3 млрд теңгеден астам қаражатты үнемдеуге мүмкіндік береді
Достарға айту
Белгілі болғандай, Мемлекет басшысының тапсырмасы шеңберінде ҚР ҰЭМ Табиғи монополияларды реттеу комитеті халық үшін реттелетін коммуналдық қызметтерге (сумен жабдықтау, су бұру, электрмен жабдықтау, жылумен жабдықтау және газбен жабдықтау) тарифтерді көтеруге мораторий енгізді.
ТМРК халық үшін тарифтерді 2021 жылғы желтоқсан айының деңгейінде 180 күн мерзімге ұстап тұру бойынша тиісті жұмыс жүргізді.
Осылайша, 103 монополист субъектілерінің тарифтері 2021 жылғы желтоқсан айының деңгейіне түзетілді.
Қабылданған шаралар мораторий қолданылған кезеңде экономикалық тиімділікке қол жеткізуге мүмкіндік береді, бұл халықтың табысына оң әсер етеді, шамамен 3,2 млрд теңге, оның ішінде мынадай салалар бойынша үнемдейді: жылумен жабдықтау - 1 442 млн теңге; электрмен жабдықтау - 839,7 млн теңге; сумен жабдықтау - 367,6 млн теңге; су бұру - 224,6 млн теңге; газбен жабдықтау - 318,7 млн теңге", - деп хабарлады комитетте.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
09.12.2024, 12:36 5086
Қазақстанда ішкі туристер саны алты млн адамға жетті
Шетелден келетін туристер легі 11,5 млн адамды құрады
Достарға айту
Қазақстанда ішкі туристер саны алты млн адамға жетті, деп хабарлайды Үкіметтің баспасөз қызметінен.
2024 жыл Қазақстан туризмі үшін айтулы жыл болды. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасы бойынша елімізде туризм саласын жаңғыртуға, оның бәсекеге қабілеттілігін арттыруға және жаһандық экономикаға кірігуге бағытталған жүйелі шаралар кешені жүзеге асырылуда. Мемлекеттік қолдаудың, инвестиция тарту мен халықаралық аренада ілгерілетудің арқасында еліміз экономикалық өсу мен мәдениетаралық өзара іс-қимылдың маңызды қозғаушы күшіне айналып отырған туризм саласындағы оң нәтижелер көрсетіп отыр.
Еліміздің туризм саласы тұрақты түрде дамып келеді. 2024 жылдың 9 айында ішкі туристер саны 562 мыңға артып, 6 млн адамға жетті. Шетелден келетін туристер легі 11,5 млн адамды құрады, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңіндегі көрсеткішпен салыстырғанда екі есеге жуық көп. Оның ішінде шетелдік 969 мың турист орналастыру орындарына жайғасты. Бұл көрсеткіштер қабылданып жатқан шаралардың тиімділігі мен туристік бағыт ретінде Қазақстанға қызығушылықтың артып келе жатқанын айғақтайды.
Саланың экономикалық көрсеткіштері де айтарлықтай өсім көрсетіп отыр. Орналастыру нысандарының жалпы кірісі 27%-ға өсіп, 224 млрд теңгені құрады. Орналастыру нысандарының саны 306 бірлікке өсіп, 4 315-ке жетті, ал олардың сыйымдылығы 18 мың төсек-орынға дейін артып, 226 мыңды құрады. Бұл Қазақстанның ішкі және халықаралық туристерді қабылдауға дайындығын едәуір арттыруға мүмкіндік береді.
Туризмге салынған инвестиция көлемі қарқынды өсіп келеді. 2024 жылдың 10 айында олардың көлемі 33,6%-ға артып, 668,1 млрд теңгені құрады. Негізгі жобалар қатарында алдын ала құны 194 млрд теңгені құрайтын Астана туристік ауданы бар, ол 2 мыңға жуық жұмыс орнын ашып, толық іске қосылғанда жыл сайын 10 млрд теңге салық аударымдарын түсіреді. Жобаның аяқталуы 2026 жылға жоспарланған.
Екінші жоба - Маңғыстау облысындағы Каспий Ривьерасы, онда ҚР Премьер-министрінің қатысуымен туризм бойынша халықаралық ауқымды форум өтті. Жоба жағажай демалыс орны, гольф қонақ үйі, виллалар кешені, аквапарк және ойын-сауық орталығы сияқты бірнеше бастама аясында "Жылы жағажай" аумағын кешенді игеруді қамтиды. Жобаның жалпы бағалау құны 137,4 млрд теңгені құрайды, ал жоспарланған іске асыру мерзімі - 2024-2026 жылдар.
Елімізде туризм саласын мемлекеттік қолдау күшейтілді. Биыл мемлекеттік қолдауға мақұлданған өтінімдер көлемі 3 есеге артты. Тек 2024 жылдың өзінде 37 туристік нысан мен 6 туристер тасымалдайтын автобусқа 2,1 млрд теңге мақұлданды.
Халықаралық ынтымақтастыққа ерекше көңіл бөлінеді. 2024 жылды Қытайдағы Қазақстандық туризм жылы деп жариялау Қазақстанды ілгерілету үшін маңызды қадам болды. Қытайдың ірі қалаларында 30-дан астам іс-шара өтті.
18 қарашада Қазақстан "цифрлы" көшпенділерге арналған Neo Nomad Visa енгізді, бұл елімізді қашықтан жұмыс істейтін саяхатшылардың жаңа буыны үшін тартымды етеді. Прогресс халықаралық рейтингіде де көрініс тапты: Қазақстан 2019 жылғы 80-ші орыннан позициясын жақсартып, 119 елдің ішінде 52-ші орынға көтерілді.
5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының Астанада өтуі халықаралық аренада маңызды оқиғаға айналды. Ойындарға 89 елден 2 700 қатысушы жиналды. "Астана - Арена" және "Қазанат" ипподромы сияқты спорт нысандарын қайта жаңарту қаланың инфрақұрылымын жақсартты.
Сондай-ақ Қазақстан ауылдық туризмді дамытқаны үшін марапаттарға ие болды: Саты ауылы Best Tourism Village Award жүлдесін алды, ал Катонқарағай ауданының жобасы ITB Berlin 2024 көрмесінде үшінші орын иеленді.
2024 жылдың соңына дейін жалпы құны 120,4 млрд теңгені құрайтын 119 инвестициялық жобаны аяқтау жоспарланып отыр, бұл 1 319 жұмыс орнын ашуға мүмкіндік береді. Негізгі бастамалар қатарына Түркістандағы "Medina Palace" қонақ үйінің құрылысы мен жаңа қонақ үй нысандарын қосу арқылы "Ақсу - Жабағылы" шипажайын жаңғырту кіреді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
09.12.2024, 12:07 5401
Қазақстан банктеріндегі салымдар 40 трлн теңгеге жетіп жығылды
Достарға айту
Қазақстан банктеріндегі салымдар қараша айына қарай рекордтық 39,3 трлн теңгеге жетіп, бір жылда 18,7%-ға ұлғайды. Оның ішінде халықтың салымдары 21%-ға, 22,7 трлн теңгеге дейін, ал бизнес салымдары 15,7%-ға, 16,6 трлн теңгеге дейін өсті, деп хабарлайды ranking.kz.
Жылдық динамика бойынша депозит ұстаушы банктердің үздік ондығына енетін 8 қаржы институты үздік көрсеткіш көрсетті, жалпы бұл секторда 16 ЕДБ бар.
Еліміздегі үздік банктер арасында жылдық өсім бойынша Bereke Bank көш бастап тұр: бірден 55%-ға, 1,4 трлн теңгеге дейін өсім көрсетіп отыр. Оның ішінде қаржы институтындағы жеке тұлғалардың салымдары бір жылда 61,7%-ға, ал заңды тұлғалардың салымдары 50,4%-ға артты. Айта кетерлігі, ірі ЕДБ арасында банк екі санатта да жылдық өсім бойынша алға шықты.
Тағы бір айта кетерлігі, банк қашан да әр клиентке қолайлы жағдай жасап, ерекше көзқарас танытуға тырысады: мысалға, 29 қарашада реттеуші тарапынан базалық мөлшерлеме ұлғайтылғаннан кейін, Bereke Bank жедел түрде желтоқсан айынан бастап өзінің "Копилка" депозиті бойынша СЖТМ-ны 16,2%-ға дейін көтерді. Бұл - күн сайын капиталдандырылатын, қаражатты кез келген уақытта толтыруға және шешіп алуға болатын икемді депозит. Шешіп алу және толықтыру тұрғысынан белгілі бір шектеулері бар жинақ салымдары бойынша банктегі мөлшерлемелер одан да жоғары - 18,2%-ға тең. Бұл нарықтағы ең жоғары мөлшерлемелер болып табылады.
Ірі ЕДБ арасында салымдардың жылдық өсімі бойынша екінші орынға ForteBank орналасты: 31,3%-ға, 2,9 трлн теңгеге дейін өсім көрсетті. Бір жыл ішінде банктегі жеке тұлғалардың салымдары 19,9%-ға, ал заңды тұлғалардың салымдары 38,1%-ға көбейді.
Көшбасшылар үштігін Банк ЦентрКредит түйіндеді: салым 29,6%-ға, 4,7 трлн теңгеге дейін өсті. Бір жылда банктегі халықтың депозиті 28,1%-ға, бизнес салымдары 31,3%-ға артты.
Қазақстандағы Kaspi Bank (бір жылда 25%-ға артты), Bank RBK (20,7%-ға артты), Halyk Bank (17,8%-ға артты), Jusan Bank (7,6%-ға артты), Отбасы банкі (2,5%-ға артты) сияқты жетекші қаржы институттары да оң көрсеткіш көрсетті.
Атап айтарлығы, ҚР ЕДБ салымдарының жиынтық портфелі бойынша халық депозиті 57,7%-ды, ал бизнес салымдары 42,3%-ды құрап отыр.
Салыстырып қарасақ, бір жыл бұрын бұл пайыздық арақатынас 56,6%-ға және 43,4%-ға тең болса, ал 2018-2022 жылдары тепе-тең деңгейде болды.
2018 жылға дейін халықтың салымдары ҚР ЕДБ-дағы депозиттердің жартысынан азын құрады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
06.12.2024, 17:18 30216
ТХКБ дәлізі бойынша Қытайдан литий-ионды батареяларды тасымалдау көзделіп отыр
Достарға айту
ТХКБ дәлізі бойынша Қытайдан литий-ионды батареяларды тасымалдау көзделіп отыр, деп хабарлайды ҚР Көлік министрлігінің баспасөз қызметінен.
Биылғы жылдың 5 желтоқсан күні Қытай Халық Республикасы астанасы Бейжің қаласында Қазақстан мен Қытай көлік ведомстволарының басшылары Марат Қарабаев пен Лю Вэй арасында келіссөздер өтті.
Кездесу министр Марат Қарабаевтың Бейжіңге жұмыс сапары аясында ұйымдастырылды.
Кездесу барысында қазақстандық ведомство басшысы Лю Вэй мырзаны Қытайдың жаңа көлік министрі қызметіне кірісуімен құттықтап, көлік саласындағы ынтымақтастықты одан әрі нығайтуға дайын екенін білдірді.
Тараптар теміржол және автомобиль көлігі саласындағы тасымалдау көлемінің айтарлықтай ұлғайғанын, елдер арасындағы рейстер санының, сондай-ақ Транскаспий халықаралық көлік маршруты (ТХКБ) бойынша тасымалдаулардың ұлғаюын атап өтті.
Қазақстан мен Қытай арасындағы теміржол көлігі саласындағы тасымалдау көлемі ағымдағы жылдың 10 айында 13%-ға өсіп, 26,6 млн тоннаны құрады. Автомобиль көлігі саласында үшінші тоқсанның қорытындысы бойынша тасымалдау көлемі 60%-ға өсіп, 1,9 млн тоннаны құрады.
Келіссөздер барысында ТХКБ маршрутын бірлесіп дамыту, сондай-ақ жүктердің үздіксіз өтуін қамтамасыз ету бойынша тұрақты жұмыс тобын құра отырып, осы дәлізді бірлесіп жүктеу туралы келісімге қол жеткізілді. Аталған келісім шеңберінде ағымдағы жылдың желтоқсанында ТХКБ дәлізі бойынша Қытайдан литий-ионды батареяларды тасымалдау бойынша сынақ рейсін іске қосу жоспарлануда.
Қазіргі таңда Қытайдан ТХКБ бойынша тасымал көлемі жиырмафуттық эквивалентте 27 мың контейнерден асып кетті, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 25 есе көп.Сонымен қатар, жаңа бағыттарды құру және Қазақстан мен Қытай арасындағы трансшекаралық өзендер арқылы жүк тасымалдауды дамыту мүмкіндіктері талқыланды.
Сондай-ақ, көлік ведомстволарының үйлесімді жұмысының арқасында министлер цифрландырудың нәтижесінде рұқсат бланкілерін халықаралық автомобиль тасымалдарына айырбастаудың электрондық форматына көшкенін атап өтті. Бұл бланкілерді тікелей жүк жөнелтушілерге цифрлық платформа арқылы бір сағат ішінде алуға мүмкіндік береді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
06.12.2024, 10:59 35946
ЖЗҚ 2025 жылға арналған зейнетақы жинақтарының ең төменгі жеткіліктілік шегі сол деңгейде қалады
Достарға айту
Зейнетақы жинақтарының 2025 жылға арналған ең төменгі жеткіліктілік шегі сол деңгейде қалады, деп хабарлайды "БЖЗҚ" АҚ баспасөз қызметінен.
Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес "БЖЗҚ" АҚ (БЖЗҚ, Қор) жыл сайын, келесі қаржы жылына арналған ҚР "Республикалық бюджет туралы" Заңы ресми жарияланғаннан кейін, бес жұмыс күнінен кешіктірмей бұқаралық ақпарат құралдарында, сондай-ақ, өзінің интернет-ресурсында алдағы жылға есептелген зейнетақы жинақтарының ең төменгі жеткіліктілігі шегін (ТЖШ) орналастыруға міндетті.
Осы талапты орындай отырып, БЖЗҚ 2025 жылға арналған ТЖШ жариялап, ТЖШ өлшемдері 2024 жылғы деңгейде өзгеріссіз қалғанын хабарлайды. Естеріңізге сала кетейік, 2024 жылы да ТЖШ мөлшері көтерілмеген болатын.
ТЖШ - бұл ай сайынғы зейнетақыны ең төменгі зейнетақы мөлшерінен төмен емес көлемде қамтамасыз ету үшін қажетті зейнетақы жинақтарының (міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған) ең төменгі мөлшері. Бұл әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерге, сондай-ақ, болашақ зейнетақы жарналарының (ең төменгі жалақы мөлшерінен) болжамды есептеулеріне және инвестициялық кірістілікке сүйене отырып анықталатын зейнетақы жинақтарының бағалау сомасы. Басқаша айтқанда, ең төменгі жеткіліктілік шегі - бұл салымшының зейнет жасына жеткенде ең төменгі зейнетақы мөлшерінен кем емес зейнетақы төлемдерін (ең төменгі базалық зейнетақы төлемі есебімен) алуы үшін шотта қалуы тиіс ең төменгі көрсеткіш.
ТЖШ есептеу Зейнетақы жинақтарының ең төменгі жеткіліктілік шегін айқындау әдістемесіне (бұдан әрі - Әдістеме) сәйкес жүргізіледі (ҚР Үкіметінің 30.06.2023ж. №521 қаулысымен (бұдан әрі - №521 қаулы) бекітілген).
Әдістемеге сәйкес, 2025 жылға арналған ТЖШ есептеу кезінде 2025 жылға арналған мына әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштер[1] пайдаланылды:
1) ең төменгі жалақы мөлшері - 85 000 теңге;
2) мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің ең төменгі мөлшері - 32 360 теңге;
3) зейнетақының ең төменгі мөлшері - 62 771 теңге;
4) базалық әлеуметтік төлемдердің мөлшерін есептеу үшін ең төменгі күнкөріс деңгейінің шамасы - 46 228 теңге.
Жекелеген әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштердің ұлғаюына қарамастан, ТЖШ мөлшерінің бұрынғы деңгейде сақталуы (2024 жылмен салыстырғанда, өзгеріссіз) ең төменгі жалақы мөлшері және зейнетақы жинақтары кірістілігінің болжамды жылдық пайыздық мөлшерлемесі сияқты маңызды өлшемдердің өзгеріссіз қалуымен ішінара байланысты болса керек.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
06.12.2024, 10:04 36536
ОПЕК+ елдері мұнай өндірудің жалпы деңгейін ұзартты
Достарға айту
2024 жылдың 5 желтоқсанында Бірлескен Министрлік мониторинг комитетінің 57-ші отырысы және ОПЕК+ елдері министрлерінің 38-ші кездесуі өтті, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің баспасөз қызметінен.
Қазақстаннан Энергетика вице-министрі Әлібек Жамауов қатысты.
Отырысқа қатысушылар келісім негіздеріне бейілділігін растады және ОПЕК-ке қатысушы елдер мен ОПЕК-ке кірмейтін елдер үшін мұнай өндірудің жалпы деңгейін ОПЕК+ 35-ші министрлік кездесуінде қабылданған шешімдерге сәйкес 2026 жылғы 31 желтоқсанға дейін ұзартуға келісті.
Қатысушы елдер міндеттемелерді толық сақтаудың және артық орындалған көлемдерді өтеудің айрықша маңыздылығын растады.
Бұрын 2023 жылдың сәуірінде және 2023 жылдың қарашасында қосымша ерікті қысқартулар туралы жариялаған 8 ел (Сауд Арабиясы, Ресей, Ирак, Біріккен Араб Әмірліктері, Кувейт, Қазақстан, Алжир және Оман) ОПЕК+елдерінің 38-ші министрлік кездесуі аясында бөлек басқосу өткізді.
Кездесу мұнай нарықтарындағы тұрақтылық пен тепе-теңдікті сақтауға бағытталған ОПЕК+ елдерінің сақтық шараларын күшейту мақсатында өткізілді.
Жоғарыда аталған елдер 2023 жылдың сәуірінде жарияланған қосымша ерікті қысқартуларды тәулігіне 1,65 миллион баррельге 2026 жылдың желтоқсан айының соңына дейін ұзартуға шешім қабылдады. Сонымен қатар, осы елдер 2023 жылдың қарашасында жарияланған күніне 2,2 миллион баррельге қосымша ерікті қысқартуларын 2025 жылдың наурыз айының соңына дейін ұзартады, содан кейін нарықтық тұрақтылықты сақтау үшін 2026 жылдың қыркүйек айының соңына дейін ай сайын 2,2 миллион баррельге ерікті қысқартулар жойылады. Бұл ай сайынғы өсім нарық жағдайына байланысты тоқтатылуы немесе жойылуы мүмкін.
Өтемақы кезеңі 2026 жылдың маусым айының соңына дейін ұзартылады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
05.12.2024, 22:33 38626
1 доллар 600 теңгеге жете ме - Ұлттық банк төрағасы жауап берді
Достарға айту
ҚР Ұлттық банкінің төрағасы Тимур Сүлейменов 1 АҚШ доллары 600 теңгеге жетпейтінін айтты, деп хабарлайды ҚазАқпарат.
Ұлттық банкте тиісті талдау жасалды. Соның аясында 1 доллар бағамы 600 теңгеге жетеді деп болжап отырған жоқпыз. Бұл ретте бағам қазіргі қалыптасқан деңгейде сақталуы мүмкін. Жаңа ғана тексердім (ресми бағамды), Қазақстан қор биржасында оның деңгейі 523 теңге шамасында", - деді Т. Сүлейменов Сенатта тілшілер сұрағына жауап бере отырып.
Осы орайда ол валюта бағамының өзгеруін нарық анықтайтынын еске салды.
Жоғарыда айтқан болжам келесі жылға қатысты", - деп нақтылады ҰБ басшысы.
Айта кетейік, Ұлттық банктің 5 желтоқсанға арналған ресми бағамы - 1 долларға 523,58 теңге.
Ресей рублінің орташа сараланған құны - 5,01 теңге. Еуро - 549,71.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
03.12.2024, 17:35 51116
Қазақстанда мұнай өңдеу көлемі 17 млн тоннаға жетті
Достарға айту
2024 жылдың 11 айында Қазақстанда мұнай өңдеу көлемі 16,7 млн тоннаны құрады, деп хабарлайды ҚР Энергетика министрлігінің баспасөз қызметінен.
2024 жылдың 11 айының қорытындысы бойынша Қазақстанның мұнай өңдеу зауыттарында мұнай өңдеу көлемі 16,7 млн тоннаны құрады, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 3,6% - ға артық (өткен жылдың деңгейімен салыстырғанда 103,6%).
2024 жылғы есепті кезеңде мұнай өнімдерін өндіру көлемі:
- автобензин - 4,88 млн.тонна немесе 2023 жылға 101,1%;
- дизель отыны - 4,91 млн.тонна немесе 2023 жылға 103%;
- авиакеросин - 0,68 млн.тонна немесе 2023 жылға 118,6%-ды құрады.
Бүгінгі таңда қазақстандық мұнай өңдеу зауыттары тұрақты жұмыс істейді, жанар-жағармай материалдарының (ЖЖМ) қорларын тиеу және толықтыру үздіксіз жүзеге асырылуда.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
03.12.2024, 16:50 49856
Ірі халықаралық компаниялар геологиялық барлауға шамамен 41 млрд теңге инвестициялады
Достарға айту
Ірі халықаралық компаниялар геологиялық барлауға шамамен 41 млрд теңге инвестициялады, деп хабарлайды Үкіметтің баспасөз қызметінен.
Өнеркәсіп және құрылыс министрі Қанат Шарлапаев Үкімет отырысында республиканың геологиялық саласының дамуы туралы баяндады.
Оның айтуынша, соңғы 30 жылда темір, марганец, алтын, уран, мұнай және газ қорларының өсуі байқалады. Еліміздің минералдық-шикізат базасына қатты пайдалы қазбалардың 987 кен орны кіреді.
Мысалы алтын бойынша қорлардың орнын толтыру коэффициенті - 1,2. Бұл дегеніміз өндірілген 1 тонна алтынның орнына 1,2 тонна қоры толығуда. Ал, мыс, мырыш, қорғасын, алюминий қорлары бойынша тереңдетілген геологиялық барлау жұмыстарын жүргізу қажет. Мәселен, мыс бойынша қорлардың толық коэффициент - 0,7. Мыстың перспективалы учаскелері белсенді түрде барлануда", - деп мәлімдеді министр.
Елімізде геология және жер қойнауын пайдалану салаларының ашықтығын қамтамасыз ету үшін заңнамалық және институцияоналдық реформалар жүргізіліп, 2018 жылы жаңа Кодекс қабылданды. Реформа шеңберінде еліміздің барлық аумағына геологиялық барлау мүмкіндігі ашылды.
Геологиялық зерттеу лицензиясын өтінімді бірінші болып енгізген инвесторға беру тәртібі енгізілді. 2018 жылдан бері 2906 барлау лицензиясы және 111 өндіру лицензиясы берілді. 1991 жылдан 2024 жылға дейінгі кезеңді Жер қойнауы туралы кодекстің қолданысқа енгізілу кезеңімен салыстырғанда жер қойнауын пайдалану құқығын беру 6 есеге дейін өсті.
Соңғы 5 жылда геология саласына $1 млрд жеке инвестициялар тартылды. Сонымен қатар осы жылдың 1 қаңтарында қатты пайдалы қазбалар (ҚПҚ) қорларын CRIRSCO халықаралық жүйесіне сай KAZRC стандарттарына көшіру жүзеге асырылды. Биылғы 11 айда 58 ҚПҚ кен орны KAZRC стандарттарына сәйкес мемлекеттік балансқа қойылды", - деп атап өтті Қ. Шарлапаев.
Жүргізілген реформа мен Министрлік қабылдаған шаралар елімізді геологиялық барлауға ірі халықаралық компанияларды тартты. 10 компанияның 2023 жылы жасаған инвестициясының жалпы көлемі шамамен 41 млрд теңгені (әлеуметтік міндеттемелер - 8 млрд.теңге) құрады және бұл 25 мың шаршы шақырымнан астам аумақты зерттеуді қамтамасыз етті.
Осылайша, Fortescue Ақтөбе, Қарағанды, Абай және Жамбыл облыстары бойынша 32 учаскеде барлау жұмыстарын жүргізеді. Оның барлауға салған инвестициясы 4 млрд теңгені құраған.
Әлемдегі ең ірі барлау компаниялары қатарына кіретін Rio Tinto компаниясы негізінен Ақтөбе облысында орналасқан аумақтар бойынша 10-нан астам лицензия бойынша барлау жүргізеді. Rio Tinto лицензиялардың қолданылу кезеңінде жер қойнауын барлауға 2 млрд теңге көлемінде инвестиция жасады.
Сондай-ақ Barrick, ВНР, Teck және First Quantum компаниялары халықаралық масштабтағы кен орындарын анықтау мақсатында жер қойнауын барлау жұмыстарын белсенді жүргізуде. KIGAM Корей институты Тау-Кен Самұрықпен бірге Арал өңірінде литийдің таралуын зерттеуге кірісті.
Жерде сирек кездесетін металдар саласын дамытуға бағытталған жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу шеңберінде 12 учаскеде іздеу жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бүгінгі күні қоры шамамен 800 мың тоннаға бағаланатын Күйректікөл учаскесі перспективалы кен орны ретінде бағаланып отыр, церий мен лантанидтерді қосы алғанда жерде сирек кездесетін металдардың 935,4 мың тонна сомасының болжамды ресурсы бар", - деді спикер.
Сондай-ақ жерде сирек кездесетін металдарды барлау жұмыстарын жеке компаниялар, атап айтқанда Cove Capital және HMS Bergbau жүргізеді.
Салаға инвестиция тарту және жерде сирек кездесетін металдар әлеуетін арттыру мақсатында Министрлік осмий мен ренийді қоспағанда, жерде сирек кездесетін металдардың баланстық қоры туралы деректерді құпиясыздандыру бойынша жұмыс жүргізуде. Жылдың соңына дейін аталған жұмыстарды аяқтау жоспарлануда.
Министрлік геологиялық барлаудың озық әдістерін белсенді енгізіп жатыр. Солардың бірі - аэрогеофизикалық зерттеулер. Аэрогеофизикалық зерттеу жер қойнауының құрылымы туралы сапалы заманауи ақпарат береді және жер қойнауын барлауға инвестиция тарту үшін қажетті деректер көзі саналады. Пилоттық жоба Қазақстанның перспективалы өңірлерін, соның ішінде Солтүстік Балқаш және Қалба-Нарым аймағын қамтиды", - деп атап өтті Қанат Шарлапаев.
Өткен жылдан бастап minerals.e-qazyna.kz Жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасында орналастыру үшін 66 мыңнан астам геологиялық есеп дайындалды.
Геологиялық деректерді цифрландыру бойынша одан әрі жұмыс жасанды интеллект технологияларын қолдана отырып, ақпаратты өңдеудің инновациялық әдістерін қолдануды көздейтін жеке жоба шеңберінде жоспарланған. Жасанды интеллектіні қолдану еліміздің геологиясы туралы жинақталған ақпаратты тез әрі тиімді пайдалануға және еліміздің болашағын анықтау үшін деректерді талдауға мүмкіндік береді.
Сондай-ақ осы жылдың мамыр айында "Тау-Кен Самұрық" пен Ivanhoe қатысуымен төрт учаскеде: Ұлытау, Қызылорда және Шығыс Қазақстан облыстарында бірлесіп геологиялық барлау жүргізу үшін ынтымақтастық туралы келесім жасалды. Бірлескен жұмыс кезінде Қазақстанда мыс, алтын, күміс кен орындарын 1,5 км тереңдікте анықтай алатын Typhoon технологиялары пайдаланылатын болады.
Жер қойнауын пайдалану және геология салаларын автоматтандыру мақсатында minerals.e-qazyna.kz жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасын құру бойынша жұмыстар жүргізілуде. Халықаралық тәжірибе (Финляндия, Канада, Үндістан, Бразилия, Норвегияның ұқсас геопорталдары) зерттелді және бизнес-процестерді қайта құру жүргізілді. Жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасында инвестордың барлауға/өндіруге өтінім беруінен бастап оның аукционына және лицензия беруіне дейін жіксіз цифрландырылған процесс іске асырылды. Осы бағытта Финляндия геопорталының моделі негізге алынды.
Былтырғы және осы жылы өткізілген аукциондардың қорытындысы бойынша бюджетке түсетін түсімдердің жалпы сомасы 9 млрд теңгеден асты. Сондай-ақ интерактивті карта әзірленді, 66 мыңнан астам геологиялық есептер орналастырылды және жер қойнауын пайдаланушылардың есептілігін электрондық түрде беруді қоса алғанда, 6 функция автоматтандырылды", - деді спикер.
Қазіргі уақытта қалған мемлекеттік көрсетілетін қызметтер, оның ішінде жергілікті атқарушы органдарды (Ақмола, Шығыс Қазақстан облыстары) тарта отырып, белсенді тестілеуден өтуде. Осылайша, жыл соңына дейін жер қойнауын пайдалану және геология саласындағы қалған 19 мемлекеттік көрсетілетін қызметті Жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасында іске қосу жоспарлануда.
Тау-кен саласына инвесторлар санын көбейту үшін Дүниежүзілік банктің ұсынысымен Салық кодексінің жаңа жобасы шеңберінде роялти мәселесін енгізу пысықталып жатыр.
Тау-кен металлургиясы кешенінде салық салудың ғаламдық ең танымал моделі - сатылған өнім немесе пайда көлеміне негізделген төлемдерді есептеу. Ал пайдалы қазбаларды өндіруге салынатын салық Қазақстанда әлі күнге дейін қолданылып келеді.
Минералды шикізаттың сату құнына негізделген роялтиді енгізу халықаралық тау-кен өнеркәсібі үшін ашық және етене таныс. Жаңа модельге көшу әлеуетті инвесторлар үшін реттеу режимін айқын әрі түсінікті етеді. Жаңа салық салу шеңберінде ел ішінде өңделетін минералды шикізаттан өңделмеген экспортталатын минералды шикізат өнімдеріне қарағанда төмен салық алу ұсынылады. Осыған байланысты, Экономика және қаржы министрліктеріне жаңа Салық кодексінің жобасына 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап өндіруге лицензия алған жер қойнауын пайдаланушылар үшін роялти нормаларын енгізу туралы тапсырма беруіңізді сұраймын. Қазақстан үшін геология саласының стратегиялық маңызын ескере отырып, Ғылым және қаржы министрліктеріне Ғылым туралы заңға толықтырулар енгізу арқылы қаржыландырылатын іргелі ғылымдар тізбесіне геологияны енгізу қажет", - деп түйіндеді баяндамасын Қанат Шарлапаев.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
ИНТЕРНЕТ ТЕЛЕВИДЕНИЕ
KAZAKHSTAN TODAY LIVE
Ең көп оқылғаны
09.12.2024, 11:49"БЖЗҚ" АҚ "Ұлттық қор - балаларға" бағдарламасының кәмелетке толған қатысушыларына 4,2 млн АҚШ долларын аударды 09.12.2024, 12:15 16821Қазақстандықтарға қаржы пирамидасынан 20 млрд теңгеден астам шығын келтірілді09.12.2024, 12:40 Жаңа жыл қарсаңында бағаны ұстап тұру үшін аймақтардағы тұрақтандыру қорларынан өнімдер алу басталды16361Жаңа жыл қарсаңында бағаны ұстап тұру үшін аймақтардағы тұрақтандыру қорларынан өнімдер алу басталды09.12.2024, 12:46 16131Мәслихат депутаттары алдағы үш жылға арналған Алматы қаласының бюджетін қолдады09.12.2024, 12:55 15761Жалақы бойынша берешегі бар кәсіпорындардың басшыларына 50,3 млн теңгеден астам сомаға айыппұл салынды
05.12.2024, 22:16 Алматының үш жылдық бюджеті мектептерді сейсмикалық күшейту арқылы жаңғыртуды қаржыландыруды қамтиды95981Алматының үш жылдық бюджеті мектептерді сейсмикалық күшейту арқылы жаңғыртуды қаржыландыруды қамтиды05.12.2024, 22:11 95771LRT тәжірибелік бөлігінде жарты шақырым рельс төселді05.12.2024, 22:14 95761Алматыда 2025 жылы Баум тоғайын абаттандыру жоспарлануда06.12.2024, 17:15 88071ІІМ көліктегі полиция департаментінің жаңа бастығы тағайындалды06.12.2024, 10:41 84096Қазақстанда дәнді дақылдардың рекордтық өнімі алынды
22.11.2024, 14:04 135826Қазақстан тұрақты туризм саласындағы халықаралық ынтымақтастықты нығайтуда22.11.2024, 14:08 135611Қазақстанда астықты терең өңдеу бойынша 4 жоба жүзеге асырылуда22.11.2024, 14:00 110191Еліміздегі республикалық маңызы бар автомобиль жолдарында "KAZ" және "KZ" жаңа индекстері бекітілді22.11.2024, 11:55 100181Атырау облысында жұмысшы жастар слеті өтті22.11.2024, 12:03 99806Алматыда экологиялық талаптарды бұзғаны үшін ірі құрылыс нысаны айыппұл салынды