Ұлттық Банк базалық мөлшерлеменің өсу себептерін түсіндірді
Осы жылдың соңына қарай инфляция 6-6,5%-ға дейін баяулайды.
НҰР-СҰЛТАН. 25 ҚАҢТАР - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі төрағасының орынбасары Ақылжан Баймағамбетов инфляция, оның негізгі құрамдас бөліктері және базалық мөлшерлеменің өсу себептері туралы айтып берді, деп хабарлайды KAZAKHSTAN TODAY ҚР Ұлттық Банкінің баспасөз қызметіне сілтеме жасап.
Әрине, базалық мөлшерлемені көтеру инфляцияны одан әрі төмендетуге бағытталған және бұл инфляцияға қарсы жалпы саясат негіздерінің бірі саналады. 2021 жылдың желтоқсанында шешім қабылдаған уақытта, біз инфляция мен инфляциялық болжамдардың орнықты факторларының тұрақтануын қадағалайтынымызды, сондай-ақ, эпидемиологиялық жағдайдың өршуіне байланысты ақша-кредит саясатын одан әрі қатаңдату туралы шешім қабылдайтынымызды атап өткен едік", - деді Баймағамбетов.
Ол инфляция бойынша 2022 жылға арналған нысаналы бағдар – 4–6%, ал 2023 жылдан бастап ол 4-5%-ға дейін төмендейтінін айтты. Президент орта мерзімді перспективада инфляцияны 2025 жылы 3-4%-ға дейін төмендетуді тапсырды. Межелі бағдарды біртіндеп төмендетудің бұл траекториясы 2030 жылға дейінгі Ақша-кредит саясаты стратегиясында да қамтылған.
Монетарлық саясаттың трансмиссиялық тетігі инфляцияға кешігіп әсер ететінін ескерсек, қажетті нәтижеге қол жеткізу үшін біз қазірден бастап барлық тәуекел ескерілген қажетті ақша-кредит шарттарын әзірлеуіміз керек. Осыған байланысты Ұлттық Банк инфляцияны төмендету және инфляциялық болжамдарды орнықтыру мақсатында дезинфляциялық ақша-кредит саясатын жүргізуді жалғастыра береді", - деп түсіндірді сарапшы.
Оның айтуынша, негізгі үлес азық-түлік тауарларында. Осы ретте ескеретін жайт, өткен жылдың желтоқсан айында азық-түлік инфляциясының өсу қарқыны айтарлықтай төмендеп, 2021 жылдың қорытындысы бойынша 9,9%-ды құрады.
Айта кеткен жөн, Үкімет пен әкімдіктер негізінен әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының (ӘМАТ) бағасын ұстап тұруға және олардың ірі қалаларға жеткізілу тізбегіндегі "осал жерлерді" анықтап, реттеуге күш салды. Бұл азық-түлік инфляциясын тұрақтандыруға мүмкіндік берді. 2020 жылмен салыстырар болсақ, өткен жылы көптеген азық-түлік бағасының өсу қарқыны бәсеңдеді. Көкөністер мен жемістер (жылдық өсу қарқыны 10,6%, 2020 жылы - 14,1%), май (17,6%, 2020 жылы - 21,6%), қант (15,1%, 2020 жылы-32,8%) сияқты тауарлардың инфляцияға үлесі төмендеді. Алайда, кейбір жекелеген азық-түлік түрлері үшін 2021 жылғы дақылды астық шығымының нашар болуына байланысты қалыпты баға өсімі әлі де сақталып отыр", - деді Баймағамбетов.
Азық-түлік тауарларында инфляция бәсеңдегенімен, керісінше, халықтың шектеу шараларына бейімделіп, тұтынушылық сұраныстың біртіндеп қалпына келуі, сондай-ақ, өнім өндірушілерде шығынның артуы өткен жылы азық-түлікке жатпайтын тауарлар мен қызметтер инфляциясының жедел өсуіне алып келді. Күллі әлемде жалғасып жатқан жеткізу тізбегінің бұзылуы, сауда саласындағы негізгі серіктес елдерде де инфляцияның шарықтауы – бағаның өсуіне мейлінше әсер етті.
2021 жылдың қорытындысы бойынша, 8,5% деңгейінде қалыптасқан азық-түлік емес инфляцияға энергия ресурстарының (жанар-жағармай, дизель отыны, сұйылтылған газ) қымбаттауы анағұрлым көп үлес қосты, жалпы азық- түлік емес инфляция 3,2 п.т. немесе ~38% болды. Бұл өнімдердің қымбаттауы экономикаға тікелей әсер етіп қана қоймады, өндірісі мен логистикасында ЖЖМ қолданылатын тауарлар мен қызметтердің бағасын көтеріп, сол арқылы қосымша жанама түрде инфляциялық қысым тудырылды", - деп түсіндірді маман.
Сонымен қатар, пандемия басталған уақыттағы бағалар мен тарифтер өсімін ұстап тұру да мүмкін болмай қалды. 2021 жылы жекелеген коммуналдық қызметтерге бағаның өсуі тіркелген болатын, оның ішінде электрмен жабдықтау – 9,3%-ға, газбен жабдықтау - 5,5%-ға өсті. Сұранысты қайта қалпына келтіру және ЖЖМ бағасының қымбаттауы көлік қызметі бағасының артуына ықпал етті. Офлайн дәсүрлі оқу форматына қайта оралу да өз кезегінде тұрғын үй жалдау (19,8%), білім беру қызметтерінің (7,9%) қымбаттауына себепші болды. Сондай-ақ, импорт құнының көтерілуі мен зейнетақы жинақтарын шешіп алудың салдарынан құрылыс материалдары мен жөндеу жұмыстарының бағасы шарықтады.
Базалық инфляцияның траекториясы өткен жылы инфляциялық процестердің баяулауының тұрақсыздығын және олардың нысаналы дәлізден жоғары қалыптасуын көрсетеді. Мұнда маңыздысы, оның 2021 жылдың тамыз-қараша айларындағы бәсеңдеуінен кейінгі оған қатысты түрлі бағалаулар 2021 жылдың желтоқсанында оның қайта үдегенін көрсетті. Бұл реттелмейтін тауарлар мен қызметтер бағасының өсуі жоғары болуымен байланысты", - деп түсіндірді Ұлттық банк өкілі.
Оның пікірінше, шаралар кешенінің жүзеге асырылуының толық нәтижесі әлі де көрінбейді.
Шаралар кешені осы жылдың ақпан айының соңына дейін өзектендіріліп, орта мерзімді кезеңде инфляцияның тұрақтылығын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін және оның 2025 жылы 3-4%-ға дейін баяулауына ықпал ететін жаңа шаралармен толықтырылатын болады.
Мысал ретінде айта кетейін, өткен жылы Үкімет ӘМАТ бағасын ұстап тұруға күш салды. Бұл азық-түлік инфляциясын тұрақтандыруға және төмендетуге әсер етті. Алайда, ӘМАТ құрамына 160 азық-түлік тауарынан 19 позиция немесе инфляция есебінде ескерілетін тұтыну қоржыны салмағының 11%-ы ғана енеді. Инфляцияның қалыптасуында азық-түлік үлесінің қомақты екенін ескерер болсақ, ӘМАТ тізіміне енбеген өзге де азық-түлік түрлеріне назар аударуымыз қажет", - деп түсіндірді Баймағамбетов.
Жалпы, инфляцияға қарсы шаралар нарықтық қағидаттарға негізделуі керек және мұнда Қазақстан экономикасының бәсекеге қабілеттілігін арттыруға, басы артық делдалдық пен мемлекеттің нарықтық процестерге араласуын қысқартуға байланысты құрылымдық өзгерістер болуы керек. Бұл шаралар инфляция мен болжамдарды 2025 жылдан бастап 3-4% ортамерзімді мақсатты дәлізге төмендетуге мүмкіндік бере отырып, Ұлттық Банктің макроэкономикалық және оның ішінде ақша-кредит саясатының тиімділігін арттырады.
Баймағамбетов өткен жылдың жоғары базасы аясында инфляцияның бәсеңдеуі күтілетінін айтты. 2022 жылы бәсеңдеудің негізгі драйверлері ретінде инфляцияға қарсы ден қоюдың жаңартылған шаралары, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын мемлекеттік реттеу, сондай-ақ, реттелетін коммуналдық қызметтер мен ЖЖМ бағасын осы жылдың бірінші жартыжылдығында өсіруге мораторий енгізу шараларын атауға болады.
Сондай-ақ, инфляцияның бәсеңдеуіне өткен жылдың жоғары базасының статистикалық нәтижесі ықпал етеді, былтыр көптеген азық-түлік, ЖЖМ, және жекелеген қызмет бағаларының өсуі орын алған болатын.
Ұлттық Банктің Үкіметпен бірлескен шаралар нәтижесі ескерілген осы жылдың қаңтарындағы жаңартылған бағалауларына сәйкес, 2021 жылдың жоғары базасынан инфляциялық процестердің одан әрі баяулауы күтіледі. Осы жылдың соңына қарай инфляция 6-6,5%-ға дейін баяулайды.
Әрине, біз инфляцияның межелі дәлізіне қол жеткізуге тырысамыз, қазіргі уақытта бұл деңгей – дәліздің 4-6% жоғарғы шегі болып табылады. Міне, сондықтан, базалық мөлшерлемені 50 б.п.-ға көтеру туралы шешім қабылданды", - деп түсіндірді ҰБ төрағасының орынбасары.
Баймағамбетовтың айтуынша, өз тарапынан Ұлттық Банк инфляциялық таргеттеу қағидаттарын ұстануды және дезинфляциялық саясат жүргізуді жалғастырады.
Шешім қабылдау кезінде біз тәуекелдер балансына қараймыз. Өткен жылдың соңына қарай инфляцияның баяулауының тұрақсыздығы және азық-түлік емес инфляцияның жеделдеуі, онымен бірге жоғары инфляциялық болжамдар – Ұлттық Банктің мөлшерлемені көтеру туралы шешім қабылдауына себепші болды. Қазір Үкімет әзірлеп жатқан инфляцияны бақылау жөніндегі шаралар кешені тиімді болады деп күтеміз", - деп түсіндірді ол.
Бұдан кейінгі шешімдер сыртқы сектор тәуекелдерін жүзеге асыруды, эпидемиологиялық ахуалдың өршуін және инфляцияны төмендетуге орнықты тренд қалыптастыруды ескере отырып қабылданатын болады. Шешім қабылдаудағы талдаудың маңызды факторы – Үкіметтің инфляцияға қарсы саясаты шараларының нәтижелері болмақ.
Үкімет пен Ұлттық Банктің үйлестірілген шараларын сәтті іске асыру Мемлекет Басшысы қойған мақсатқа қол жеткізу мақсатында 2025 жылы инфляцияны 3-4% дәлізінде төмендетуге және тұрақтандыруға мүмкіндік береді", - деп қорытындылады Баймағамбетов.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
ҚР Энергетика министрлігі шетелдік азаматтар үшін бензин мен дизель отынының бағасын өзгертеді
ҚР Энергетика министрлігі шетелдік азаматтар үшін бензин мен дизель отынының бағасы өзгерген бұйрықтың жобасын жариялады, деп хабарлайды министрліктің баспасөз қызметінен.
Ішкі нарықта отын балансын сақтау, сондай-ақ мұнай өнімдерінің ағындары мен "сұр" экспортының тәуекелдерін азайту мақсатында ҚР Энергетика министрлігі автокөліктің тұтыну көлемі мен шығу тегіне байланысты Аи-92, Аи-93 бензині мен дизель отынына нақтыланған бағалары бар бұйрық жобасын дайындады.
Қазіргі уақытта бағаны мемлекеттік реттеуге байланысты Қазақстан Еуразиялық экономикалық одақ елдері арасында жанар-жағармай құны ең төмен ел болып табылады, бұл мұнай өнімдерінің басқа елдерге ағындары мен "сұр" экспортының жоғары тәуекелдеріне әкеледі.
Бұйрық жобасымен АИ-92 және Аи-93 маркалы бензиннің бағасы литріне 245 теңге деңгейінде белгіленеді деп болжанады.
Құжатта дизель отынының бағасы литріне 315 теңгені құрайды деп болжанады.
❗️Жүргізуші куәлігі мен көлік құралын Қазақстан Республикасында тіркеу туралы куәлігі бар азаматтар үшін ЖЖМ бағасы өзгеріссіз қалады.
Бұйрықтың жобасы барлық мүдделі тараптардың талқылауы мен ұсыныстары үшін "Ашық НҚА" сайтында жарияланды.
ҚР Энергетика министрлігі қазіргі уақытта ЖЖМ қорларын өндіру, тиеу және толықтыру үздіксіз жүргізіліп жатқанын, ішкі нарықта мұнай өнімдерінің едәуір қоры бар екенін, ЖЖМ-мен қамтамасыз ету жағдайы тұрақты екенін хабарлайды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазақстан мен Өзбекстан Инвестициялар портфелі 2,5 млрд доллардан асатын 60 жобаны бірлесіп іске асыруда
Сурет: akorda
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев пен Өзбекстан Президенті Шавкат Мирзиёев бейресми кездесу өткізді, деп хабарлайды Ақорданың баспасөз қызметінен.
Қасым-Жомарт Тоқаев пен Шавкат Мирзиёев Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы стратегиялық серіктестік пен одақтастықты одан әрі нығайту мәселелерін талқылады.
Қазақстан Президенті ислам өркениеті мен сәулет өнерінің жауһары саналатын Хиуа қаласында өтіп жатқан кездесудің символдық мәні бар екеніне назар аударып, барлық бағыт бойынша табысты дамып келе жатқан екіжақты ынтымақтастыққа көңілі толатынын мәлімдеді.
Мемлекет басшысының айтуынша, екі ел үкіметтері қол жеткізілген уағдаластықтарды жүзеге асыру ісімен белсенді айналысып жатыр. Тиісті "жол карталары" жоспарлы түрде орындалып, қол қойылған келісімдер мен сауда келісімшарттары бойынша жұмыс жүргізілуде. Өзара тауар айналымының көрсеткіштері жаман емес. Өткен жылдың қорытындысы бойынша оның көлемі 4,4 миллиард долларды құрады. Өнеркәсіп, энергетика, көлік және логистика, ауыл шаруашылығы салаларында бірлескен жобалар жүзеге асырылып жатыр. Бүгінде портфелімізде инвестиция көлемі 2,5 миллиард доллардан асатын 60 бірлескен жоба бар. Оның аясында 13 мыңнан астам жұмыс орны ашылады. Халықаралық өнеркәсіп кооперациясы орталығын салу жобасы да сәтті ілгерілеп келеді.
Президент қазақ-өзбек тандемі өмірлік қажеттіліктен туғанын және бірге әрі жұмыла әрекет еткенде ғана елдеріміздің орнықты дамуын қамтамасыз етуге болатынын айтты. Осы орайда Мемлекет басшысы Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы стратегиялық серіктестік пен одақтастықтың 2034 жылға дейінгі бағдарламасын қабылдау бастамасын қолдады.
Кездесуде президенттер өзара тауар айналымын ұлғайту, энергетика, көлік, су шаруашылығы, IT салаларындағы ынтымақтастықты дамыту сияқты экономикалық ықпалдастықтың сан алуан мәселесі жөнінде пікір алмасты.
Әңгімелесу барысында мәдени-гуманитарлық байланыстарды өркендету, сондай-ақ Қазақстан мен Өзбекстанның бірегей туристік әлеуетін пайдалану мүмкіндіктеріне айрықша мән берілді.
Сонымен қатар Қасым-Жомарт Тоқаев пен Шавкат Мирзиёев өңірлік күн тәртібін талқылап, халықаралық құрылымдар аясындағы өзара ықпалдастық мәселелерін қарастырды.
Келіссөз барысында мемлекеттер басшылары Орталық Азиядағы тұрақтылық пен қауіпсіздікті сақтау мәселесіне ерекше назар аударды. Осы ретте Орталық Азия мемлекеттері басшыларының кезекті алтыншы Консультативтік кездесуіне дайындық барысы, сондай-ақ С5+ форматындағы ықпалдастық перспективалары талқыланды.
Екі ел басшылары өңірдегі өзара ынтымақтастықты нығайту үшін Қазақстан мен Өзбекстанның теміржол әкімшіліктері арасында бірлескен кәсіпорын құру туралы бастамаға қолдау білдірді. Бұл бірлескен кәсіпорынды құрудағы мақсат - Қытай - Қазақстан - Өзбекстан бағытындағы жүк тасымалын ұйымдастыру үшін қазақ-қытай шекарасындағы және Өзбекстандағы жүк терминалдарын өзара тиімді негізде пайдалану.
Аталған жоба екіжақты сауданы жандандырып, тауар тасымалының көлемін арттыруға ықпал етеді, сондай-ақ оңтүстік бағыттағы жүк тасымалын ұлғайтуға қолайлы жағдай туғызады.
Бұдан бөлек, Бірлескен кәсіпорын Трансауған бағытын дамытуға жұмылдырылады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.