Қазақстан АЭХА-мен техникалық ынтымақтастықты нығайтуда

Қазақстанның Солтүстік Македониядағы Елшісі Сатыбалды Бұршақов Битола қаласындағы Әулие Клемент Охридски университетінің студенттері мен профессорлық-оқытушылар құрамы алдында презентациялық дәріс оқыды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Елші өз сөзінде Қазақстанның қазіргі дамуы, елімізде жүргізіліп жатқан саяси және әлеуметтік-экономикалық реформалар, сыртқы саясаттағы жетістіктер, оның қазіргі әлемдегі геосаяси рөлі және жаһандық және өңірлік қауіпсіздікті нығайту жөніндегі түрлі бастамалары, сондай-ақ Қазақстан-Македония ынтымақтастығының нәтижелері туралы айтты.

Қазақстан, оның салт-дәстүрлері мен халқы туралы баяндайтын бейнероликтер мен слайдтардың көрсетілімі көрермендердің ерекше қызығушылығын тудырды.

Дипломат тыңдаушыларды қазақстандық жоғары білім беру жүйесінің заманауи дамуы, халықаралық академиялық және білім беру бағдарламалары туралы хабардар етті. Елші С.Бұршақов "Болашақ" бағдарламалары мен еліміздегі жетекші әлемдік жоғары оқу орындарының филиалдары бойынша оң тәжірибеге назар аударды.

Университет вице-ректоры Горан Иликимен кездесу барысында Елші Бұршақов білім беру саласындағы ынтымақтастықты тереңдетудің мүмкіндіктері мен перспективаларын талқылады. Екі елдің жоғары оқу орындары арасындағы өзара іс-қимылын, сондай-ақ Қазақстан мен Солтүстік Македонияның ғылыми орталықтары арасындағы әріптестікті дамыту туралы уағдаластыққа қол жеткізілді.

Г.Илики қазақстандық жоғары білім беру жүйесімен тереңірек танысу мүмкіндігіне ризашылығын білдіріп, академиялық алмасу, бірлескен жобалар және ғылыми-білім беру өзара іс-қимылын кеңейту перспективаларына баса назар аудара отырып, еліміздің білім беру мекемелерімен практикалық байланыстар орнатуға терең қызығушылық танытқанын атап өтті.

Әулие Клемент Охридски университеті 1979 жылы Битолада құрылған және Еуропалық университет қауымдастығының (EUA), Халықаралық университеттер қауымдастығының (IAU) құрамына кіреді. Студенттер саны 15 мыңнан асады.

Университетте экономика, құқық, туризм, техникалық факультеттер, сонымен қатар ауылшаруашылық, медициналық және әлеуметтік ғылымдар факультеттер бар. Университеттің құрамына елдегі бірегей екі ғылыми-зерттеу бөлімі кіреді: Ескі славян мәдениеті институты (Прилеп қаласында) және Гидробиологиялық институт (Охрид қаласында).

 

Өңірлік сапар аясында Қазақстан Республикасының Словениядағы Елшісі Алтай Әбибуллаев Ақпараттық ғылымдар институтының (IZUM - Institut informacijskih znanosti, Maribor) басшылығымен кездесіп, стратегиялық және инновациялық ынтымақтастықтың перспективаларын, цифрлық технологияларды, жасанды интеллект пен жоғары өнімді есептеулерді дамытуды жан-жақты талқылады, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Институт директоры Алеш Бошняк словендік суперкомпьютерлік және ЖИ инфрақұрылымының негізінде ғылыми-зерттеу ақпараттық және кітапханалық ақпараттық жүйелердің интеграциясы жатқанын атап өтті. Институт кітапханалық ақпараттық жүйелер саласындағы ЮНЕСКО аймақтық орталығының функцияларын орындайды.

Бұл ретте Еуропаның 8 елін біріктіретін COBISS (Cooperative Bibliographic Information System) кооперативтік библиографиялық жүйесіінің орны айрықша. Жүйе барлық қатысушы елдердің кітапханалары пайдаланатын бірыңғай каталог пен метадеректер қағидатына негізделген, сол арқылы деректердің жоғары сапасы қамтамасыз етіліп, шығындар көзі төмендеп, тиімділік пен толық үйлесімділік деңгейі жоғары деңгейде қамтамасыз етілген. COBISS-тің Қазақстан Ұлттық кітапханасымен ынтымақтастығын жолға қою туралы қағидатты уағдаластыққа қол жеткізілді.

Елші HPC RIVR (Research Infrastructure of the Eastern Region) бастамасы аясында басталған словениялық VEGA суперкомпьютерінің функционалдығымен егжей-тегжейлі танысты. 6.9 петафлопс жадысымен қамтылған VEGA суперкомпьютері сейсмология, климат, ауа-райы болжамы, жоғары энергетикалық және ғарыштық физика, медицина және фармацевтика (жаңа дәрі-дәрмектердің формуласын ойлап шығару,болашақта ықтимал ауру мен дерттердің түрлерін модельдеу), биоинженерия және өнеркәсіптік модельдеу, жасанды интеллект және машиналық оқыту саласындағы жоғары жүктемелі есептеулерге арналған. Словения ұлттық суперкомпьютерлік экожүйені SLING бірлескен ұлттық суперкомпьютинг желісіне үйлесімді қосылған.

Қазіргі таңда Словенияда жалпы бюджеті шамамен 150 млн еуроны көлеміндегі 3000 шаршы метр аумақта орналасқан VEGA-2 "Slovenian Artificial Intelligence Factory" жаңа ауқымды жобасы іске асырылуда. Жаңа суперкомпьютер өзара байланысты екі бөліктен құралмақ: жаңа AI-бағдарланған суперкомпьютерді сатып алу, сондай-ақ AI-сервистерді, зерттеулер мен индустриялық енгізуді құру. Жоба "EuroHPC Joint Undertaking"-пен үйлестіре жүзеге асырылуда және жалпыеуропалық AI - суперкомпьютерлік экожүйесінің ажырамас бөлігі (ресурстар: есептеу қуаттылығының 50% - еуропалық жобалар, 50% - Словения көшбасшы болып табылатын жобалар). AI фабрикасының фокустық вертикалдарына Жасыл өткел, ақылды қалалар, өнеркәсіптік AI, агро - және food-tech салалары басты бағыт болып танылған.

Кездесу қорытындысы бойынша екіжақты ғылыми-техникалық өзара іс-қимылды одан әрі тереңдету және екі елдің технологиялық әлеуетін нығайтуға ықпал ететін бірлескен инновациялық жобаларды дамыту, атап айтқанда, Словенияда Қазақтанның санды брендіне айналған "Digital Bridge" цифрлық форумын бірлесіп өткізу және Astana Hub пен IZUM арасындағы іскерлік ынтымақтастықты жолға қою туралы қағидатты уағдаластыққа қол жеткізілді. Сондай-ақ аэроғарыш саласындағы ынтымақтастықты дамытуға, соның ішінде бірлескен зерттеу бастамаларына, мамандарды даярлауға және технологиялармен алмасуға ерекше назар аударылды.

 

Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ермек Көшербаев жұмыс сапары аясында СІМ Өкілдігіне барып, Алматы қаласында тұратын дипломатиялық қызметінің ардагерлерімен кездесті, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Сапар барысында сыртқы саяси ведомствосының басшысы Өкілдік ұжымымен кездесу өткізіп, Министрлік алдында қазіргі кезеңде тұрған басым міндеттерді талқылады. Қызметтің тиімділігін арттыру және орталық аппаратпен жұмысты үйлестіру мәселелеріне ерекше назар аударылды.

Министр ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев сыртқы саясат саласында айқындаған ұстанымдар мен тәсілдерді жүзеге асырудың, оның ішінде көпвекторлық, прагматизм, ұлттық мүдделерді қорғау және Қазақстанның халықаралық беделін белсенді ілгерілету қағидаттарына бейілділігінің маңыздылығын атап өтті. СІМ жүйесінің әрбір қызметкері елге деген сенімді нығайтуға және мемлекеттің сыртқы саясатын іске асыруға өз үлесін қосатыны айтылды.

Сонымен қатар Е.Көшербаев ардагерлермен өткен жылы жүздесуде Қазақстанның сыртқы саяси қызметінің қалыптасуы мен дамуына қосқан көпжылдық еңбектері үшін алғысын білдіріп, ұрпақтар сабақтастығы мен дипломатияның кәсіби дәстүрлерін сақтаудың маңыздылығын атап өтті, сондай-ақ оларға мемлекеттік және ведомстволық наградаларды табыс етті.

 

Португалияның қарқынды дамып келе жатқан туристік бағыттарының бірі Мадейра автономиялық өңірі аймақтық даму, тұрақты туризм және аумақтарды халықаралық деңгейде ілгерілету мәселелері бойынша мазмұнды пікір алмасу алаңына айналды. Осы және басқа да тақырыптарды өңірлік билік органдары мен даму институттарының өкілдерімен талқылау Қазақстан Республикасының Португалиядағы Елшісі Жан Ғалиевтің Мадейраға сапары аясында өтті, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Автономиялық өңірдегі Республика өкілі - сот төрешісі Ренеу Барретумен өткен кездесуде институционалдық даму, өңірлердің ұзақ мерзімді әлеуметтік-экономикалық өсімін қамтамасыз етудегі құқықтық тетіктер мен тұрақты институттардың рөлі, сондай-ақ Қазақстанның халықаралық аренадағы рөлі жөнінде пікір алмасты.

Сапар барысында саяси және парламенттік диалогты дамытуға ерекше назар аударылды. Мадейра Өңірлік Парламентінің Төрайымы Рубина Лилмен кездесуде тараптар өңірлік басқару саласындағы тәжірибе алмасу мен парламентаралық байланыстарды кеңейтудің маңызын атап өтті.

Кездесулердің басты тақырыбы туризм және мәдени алмасу салаларындағы екіжақты ынтымақтастықты дамыту болды. Атап айтқанда, Мадейраның туризм жөніндегі өңірлік хатшысы Эдуарду Жезушпен жүргізілген келіссөздер барысында автономды өңірдің тұрақты туристік модель қалыптастыру, туристік өнімдерді әртараптандыру, өңірді халықаралық нарықтарда ілгерілету және туристік инфрақұрылымның сапасын арттыру жөніндегі тәжірибесі таныстырылды. 2024 жылы туристік кластердің арал экономикасына шамамен 1 млрд еуро табыс әкелгені атап өтілді. Алдағы жылы Фуншал қаласында туризм саласындағы қазақстандық бизнес өкілдерінің, сондай-ақ "Kazakh Tourism" ұлттық компаниясының қатысуымен практикалық конференция өткізу жөнінде уағдаластыққа қол жеткізілді. Конференция аясында Қазақстан өңірлері мен Мадейраның туристік әлеуетін таныстыру, дөңгелек үстел және туроператорлардың В2В форматындағы жеке кездесулері жоспарлануда.

Мадейраның тұрақты туризмді және сапалы туристік инфрақұрылымды дамытудағы, сондай-ақ өңірді халықаралық деңгейде тиімді ілгерілетудегі тәжірибесі Қазақстан үшін практикалық қызығушылық тудырады", - деп мәлімдеді Елші.

Э.Жезуш Қазақстан Елшілігіне екі елдің халықтарын жақындастыру мақсатында Фуншал қаласында жоспарланып отырған мәдени іс-шараларды ұйымдастыруға және өткізуге жан-жақты қолдау көрсетілетініне сендірді.

Фуншал қаласы әкімінің орынбасары Карлуш Родригешпен өткен кездесуде кешенді қалалық даму, қолайлы қалалық орта қалыптастыру және жергілікті тұрғындардың мүдделері мен қаланың туристік тартымдылығы арасындағы тепе-теңдікті сақтау мәселелері талқыланды. Вице-мэр Қазақстанның даму қарқынына, сондай-ақ еліміздің сенімді серіктес әрі араағайын ретіндегі халықаралық мойындалуына жоғары баға берді.

Сапардың қорытынды кезеңі автономды өңірді халықаралық нарықтарда ілгерілетуге жауапты Madeira Development Society (MDS) өкілдерімен кездесу болды. Мадейра халықаралық қаржы жүйесінде өзін Еуропалық Одақтың ірі және бәсекеге қабілетті іскерлік орталықтарының бірі ретінде танытты, ол корпоративтік табыс салығы, дивидендтер, капитал өсіміне салынатын салықтар бойынша төмен мөлшерлемелер мен халықаралық инвестицияларды тартуға арналған өзге де жеңілдіктер ұсынады.

Тараптар аумақтық брендингтің заманауи құралдары, инвестициялар тарту және орнықты халықаралық әріптестіктер құру мәселелері бойынша пікір алмасты.

Кездесуге қатысушылар бірлескен күш-жігер арқылы екіжақты өзара тиімді ынтымақтастықтың әлеуетін іске асыруға сенім білдірді. Қазақстан мен Португалия арасында тікелей әуе қатынасының болмауы іскерлік байланыстар мен туристік ағындардың өсуін айтарлықтай тежейтіні аталып өтті. Осыған байланысты Елші аталған мәселені шешу үшін қазақстандық тараптың келіссөздер процесін бастағанын хабарлап, Португалияның, соның ішінде Мадейраның бизнес қауымдастығы бұл маңызды жобаны ілгерілетуге ықпал етеді деген үмітін білдірді.

MDS атқарушы директоры Марина Пимента және оның әріптестері жақын арада "Еуропа мен Азия нарықтарына кіретін қақпа" саналатын екі институт арасында әріптестік орнату мақсатында Астана халықаралық қаржы орталығына баруға дайын екенін мәлімдеді.

Қазақстанның озық цифрлық технологияларды дамыту және жасанды интеллект құралдарын енгізу жөніндегі күш-жігері тұрғысынан Мадейра аралының технологиялық хаб әрі цифрлық көшпенділер орталығы ретінде қалыптасқанын атап өткен жөн. Мұнда IT-мамандарды төмен салықтар, жоғары дамыған инфрақұрылым және Digital Nomad арнайы визалары арқылы тарту жүзеге асырылуда. Бұл бағытта да ықтимал ынтымақтастықтың негіздері айқындалды.

Мадейрада Қазақстанның Құрметті консулы Жуау Бонал Силваның белсенді қолдауымен өткен кездесулер Қазақстан мен Португалияның автономиялық аймағы арасындағы диалогты тереңдетуге және практикалық ынтымақтастықты кеңейтуге өзара мүдделілікті растады.

 

Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ермек Көшербаев жұмыс сапарымен Алматы қаласына келіп, БҰҰ Орталық Азия мен Ауғанстанға арналған Орнықты даму мақсаттары жөніндегі Өңірлік орталығына барды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Сапар барысында Министр Орталық ғимаратында орналасқан БҰҰ мекемелері өкілдіктерінің қызметімен, олардың ағымдағы басымдықтары мен перспективалы жобаларымен танысты. Ол практикалық нәтижеге бағытталған жұмыстың маңыздылығына назар аударды.

Е.Көшербаев Алматы қаласында БҰҰ Өңірлік орталығын құру және оның тиімді қызмет атқаруы Қазақстанның көпжақты ынтымақтастықты нығайтуға және 2030 жылға дейінгі Орнықты даму саласындағы күн тәртібін ілгерілетуге қосқан маңызды үлесі екенін атап өтті.

СІМ басшысы Қазақстанның халықаралық ынтымақтастықтың әмбебап алаңы ретінде БҰҰ-ның орталық рөлін нығайтуға деген өзгермейтін бейілділігін растады.

 

Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ермек Көшербаев Украинаның Қазақстандағы Елшісі Виктор Майконы қабылдады, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Сұхбаттастар екіжақты ынтымақтастықтың өзекті мәселелерін талқылап, өзара қызығушылық тудыратын бірқатар халықаралық және өңірлік тақырыптар бойынша пікір алмасты.

Кездесу қорытындысы бойынша Астана мен Киев арасында саяси, экономикалық және мәдени-гуманитарлық салалардағы сындарлы диалогты тереңдетуге дайындық расталды.

 

Қазақстан Республикасының Елшісі Дәулет Ембердиев Тель-Авив агломерациясына (Гуш-Дан) қызмет көрсететін "The Hiriya Recycling Park" (Хирия) тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу кәсіпорнын жұмысымен танысты, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Сапар барысында Гуш-Дан қалалары қауымдастығының Бас директоры Гилем Ливнемен, басқарма төрағасы әрі Тель-Авив қаласы әкімінің орынбасары Реувен Ладиянскиймен кездесті.

Сапар барысында Қауымдастық басшылары Хирияның қалыптасу тарихы мен жылдар бойы жинақталған бірегей тәжірибесі, қалалық тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарату және оларды қайта пайдалануды қамтамасыз ететін табысты тәжірибелер туралы ақпарат берді.

Әсіресе өнеркәсіптік кәсіпорындар үшін отын өндіруге арналған тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу желісі (RDF - Refuse Derived Fuel), сондай-ақ Хирияның "Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі білім беру орталығы" ерекше қызығушылық тудырды. Аталған орталық оқушыларға, студенттерге, экологияға қызығушылық танытатын Израиль тұрғындары мен қонақтарына табиғат алдындағы жауапкершілік пен қоршаған ортаны қорғаудың маңызы жөнінде кеңінен мәлімет алуға мүмкіндік береді.

Сапар қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасының Елшісі мен Хирия басшылығы екі елдің уәкілетті министрліктерінің, мүдделі муниципалитеттерінің және іскер топтарының өкілдері арасында озық тәжірибе алмасу, сондай-ақ қалалық экология және тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу салаларында бірлескен жобалар мен бастамаларды іске асыру мақсатында байланыстарды жолға қою жөніндегі бірлескен қадамдар туралы уағдаластыққа қол жеткізді.

 

Қазақстанның Үндістандағы Елшісі Азамат Есқараев Үндістан Республикасының Сыртқы істер министрінің орынбасары Сиби Джорджбен 2025 жылғы екіжақты өзара іс-қимылдың қорытындылары бойынша кездесу өткізді, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Елші А.Есқараев саяси, экономикалық, мәдени-гуманитарлық және білім беру салаларындағы ынтымақтастықтың оң серпінін атап өтті. Бұл ретте ағымдағы жылдың маусым айында өткен "Орталық Азия - Үндістан" Диалогы аясындағы сыртқы істер министрлерінің 4-ші кездесуінің маңыздылығы ерекше аталып өтті.

Қазақ дипломаты экономикалық бағыттағы ынтымақтастықты жандандырудың маңыздылығына айрықша назар аударды. Осы тұрғыда тараптар өнімдер импорты мен экспорты көлемін ұлғайту, сондай-ақ сауда номенклатурасын әртараптандыру мүмкіндіктерін талқылады.

Мәдени-гуманитарлық байланыстарды нығайту, туристік алмасуларды арттыру, білім беру бағдарламаларын дамыту, сондай-ақ іскерлік сапарлар үшін қолайлы жағдайлар жасау мәселелерінде тараптар Хайдарабад пен Ахмедабад сияқты Үндістан қалаларына тікелей әуе рейстерінің географиясын кеңейтудің маңыздылығын ерекше атап өтті.

Әртүрлі деңгейдегі алдағы екіжақты іс-шараларға дайындық аясында "Орталық Азия - Үндістан" диалогы мемлекет басшыларының күтіліп отырған 2-ші Саммитіне дайындыққа ерекше көңіл бөлінді. Аталған Саммит Үндістан мен Қазақстан арасындағы байланыстарды одан әрі нығайтуға және бірлескен бастамаларды ілгерілетуге арналған маңызды алаң болмақ. Осыған байланысты С.Джордж жақын уақытта сыртқы саяси ведомстволар арасындағы кезекті консультацияларды өткізуге дайындықты жеделдетуге дайын екенін білдірді. Бұл консультациялар қорытындысы бойынша жоғары деңгейдегі диалогты тереңдетуге бағытталған нақты практикалық қадамдарды айқындау жоспарлануда.

Кездесу қорытындысы бойынша тараптар тұрақты байланыстарды сақтауға және өзара қызығушылық тудыратын салалардағы бірлескен бастамаларды одан әрі ілгерілетуге уағдаласты.