Қазақстан Израильмен өңіраралық ынтымақтастықты дамытуда

ҚР Сыртқы істер министрінің орынбасары Әлібек Бақаев Болгария Республикасының жаңадан тағайындалған Елшісі Георги Воденскиден сенім грамоталарының көшірмелерін қабылдады, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Кездесу барысында тараптар саяси, экономикалық және мәдени-гуманитарлық салалардағы қазақ-болгар серіктестігінің қазіргі жай-күйі мен оны нығайту перспективаларын талқылады.

Сұхбаттастар Болгария Республикасының Президенті Румен Радевтің Астанаға өткен ресми сапары (2025 жылғы 8-9 маусым) және Экономикалық ынтымақтастық жөніндегі Үкіметаралық комиссияның 5-ші отырысы (София қ., 2025 жылғы 19-20 мамыр) аясында қол жеткізілген уағдаластықтарды іске асыру барысына ерекше назар аударды.

Сонымен қатар дипломаттар өңірлік және халықаралық күн тәртібіндегі өзекті мәселелер бойынша пікір алмасты.

Кездесу соңында Ә.Бақаев Елшіге Қазақстандағы дипломатиялық миссиясына табыс тіледі. Өз кезегінде Болгария Елшісі көрсетілген ізетке алғысын білдіріп, Астана мен София арасындағы жан-жақты ынтымақтастықты дамытуға бар күш-жігерін салатынына сенім білдірді.

 

Армения астанасында "Қазақстан - Армения: туризм саласындағы диалог" тақырыбында екіжақты ынтымақтастық мәселелеріне арналған гибридті форматта дөңгелек үстел өтті. 2024 жылы қол қойылған ынтымақтастық туралы меморандум аясында "Kazakh Tourism" Ұльтық компаниясы" АҚ мен Армения Туризм федерациясының бірлесіп ұйымдастыруымен өткен іс-шара Қазақстан мен Арменияның салалық мемлекеттік органдарының басшыларын, туркомпаниялар өкілдерін, сарапшылар қауымдастығы мен бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдерін біріктірді, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Дөңгелек үстел барысында қатысушыларға Қазақстанның туристік инфрақұрылымы туралы жан-жақты ақпарат ұсынылып, тәжірибе алмасуды қоса алғанда, екіжақты өзара іс-қимылды кеңейту перспективалары талқыланды.

Өз сөзінде Қазақстанның Армениядағы Елшісі Болат Б.Иманбаев 2025 жылы қазақ-армян қатынастары стратегиялық әріптестіктің жаңа деңгейіне шыққанын, туризм саласындағы ынтымақтастықты тереңдету экономикалық және мәдени-гуманитарлық байланыстарды нығайтуға, сондай-ақ екі ел азаматтары арасындағы байланыстарды кеңейтуге ықпал ететін маңызды бағыт екенін атап өтті.

Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі Туризм индустриясы комитетінің төрағасы Нұртас Кәріпбаев туризм саласындағы мемлекеттік саясаттың басымдықтары мен екіжақты өзара іс-қимыл перспективаларын, соның ішінде туристерді тарту және ұлттық туристік брендтерді халықаралық нарықтарда ілгерілету мәселелерін таныстырды.

Өз кезегінде армян тарапының өкілдері туризм саласындағы ынтымақтастықты, оның ішінде Орталық Азия мен Оңтүстік Кавказ елдерінің көрікті жерлерін насихаттауға бағытталған бірлескен жобаларды қалыптастыру арқылы кеңейтуге дайын екендіктерін білдірді.

Армения Республикасы Экономика министрлігі Туризм комитетінің төрайымы Лусинэ Геворгян ведомствоаралық байланыстарды тереңдетуге қызығушылық білдіре отырып, армян тараптың 23-ші Қазақстандық халықаралық "Туризм және саяхат" көрмесіне (KITF 2025) қатысуы жөніндегі әсерлерімен бөлісті. Ол туроператорлар арасында тікелей байланыстар орнатудың маңыздылығын атап өтіп, бұған Қазақстан мен Арменияда өткізілетін мамандандырылған іс-шаралар мен көрмелерге белсенді қатысу ықпал ететінін айтты.

Армения Туризм федерациясының президенті Мехак Апресянның пікірінше, қолайлы көлік-логистикалық жағдайлардың болуы екі елдің әлеуетін тиімді іске асырудағы маңызды факторлардың бірі болып табылады.

Пікірталас барысында қатысушылар туризм алмасуын кеңейтудегі көлік қолжетімділігі мен цифрлық құралдардың негізгі рөлін атап өтті. Іс-шара қорытындысы бойынша тараптар өзара мүдделерге сай келетін және Қазақстан мен Армения арасындағы байланыстарды кеңейтуге жаңа мүмкіндіктер ашатын әріптестікті одан әрі тереңдетуге мүдделілігін растады.

 

Қазақстанның Солтүстік Македониядағы Елшісі Сатыбалды Бұршақов Битола қаласындағы Әулие Клемент Охридски университетінің студенттері мен профессорлық-оқытушылар құрамы алдында презентациялық дәріс оқыды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Елші өз сөзінде Қазақстанның қазіргі дамуы, елімізде жүргізіліп жатқан саяси және әлеуметтік-экономикалық реформалар, сыртқы саясаттағы жетістіктер, оның қазіргі әлемдегі геосаяси рөлі және жаһандық және өңірлік қауіпсіздікті нығайту жөніндегі түрлі бастамалары, сондай-ақ Қазақстан-Македония ынтымақтастығының нәтижелері туралы айтты.

Қазақстан, оның салт-дәстүрлері мен халқы туралы баяндайтын бейнероликтер мен слайдтардың көрсетілімі көрермендердің ерекше қызығушылығын тудырды.

Дипломат тыңдаушыларды қазақстандық жоғары білім беру жүйесінің заманауи дамуы, халықаралық академиялық және білім беру бағдарламалары туралы хабардар етті. Елші С.Бұршақов "Болашақ" бағдарламалары мен еліміздегі жетекші әлемдік жоғары оқу орындарының филиалдары бойынша оң тәжірибеге назар аударды.

Университет вице-ректоры Горан Иликимен кездесу барысында Елші Бұршақов білім беру саласындағы ынтымақтастықты тереңдетудің мүмкіндіктері мен перспективаларын талқылады. Екі елдің жоғары оқу орындары арасындағы өзара іс-қимылын, сондай-ақ Қазақстан мен Солтүстік Македонияның ғылыми орталықтары арасындағы әріптестікті дамыту туралы уағдаластыққа қол жеткізілді.

Г.Илики қазақстандық жоғары білім беру жүйесімен тереңірек танысу мүмкіндігіне ризашылығын білдіріп, академиялық алмасу, бірлескен жобалар және ғылыми-білім беру өзара іс-қимылын кеңейту перспективаларына баса назар аудара отырып, еліміздің білім беру мекемелерімен практикалық байланыстар орнатуға терең қызығушылық танытқанын атап өтті.

Әулие Клемент Охридски университеті 1979 жылы Битолада құрылған және Еуропалық университет қауымдастығының (EUA), Халықаралық университеттер қауымдастығының (IAU) құрамына кіреді. Студенттер саны 15 мыңнан асады.

Университетте экономика, құқық, туризм, техникалық факультеттер, сонымен қатар ауылшаруашылық, медициналық және әлеуметтік ғылымдар факультеттер бар. Университеттің құрамына елдегі бірегей екі ғылыми-зерттеу бөлімі кіреді: Ескі славян мәдениеті институты (Прилеп қаласында) және Гидробиологиялық институт (Охрид қаласында).

 

Қазақстан Республикасының Венадағы халықаралық ұйымдар жанындағы Тұрақты өкілдігінің бастамасымен Қазақстан делегациясының Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттігімен (АЭХА) үйлестіру кездесуіне қатысу үшін сапары өткізілді, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Делегация құрамына ҚР Сыртқы істер министрлігі, ҚР Атом энергиясы жөніндегі агенттігі, сондай-ақ Ұлттық ғылыми онкологиялық орталығының (ҰҒОО) өкілдері кірді.

АЭХА Бас директорының орынбасары Хуа Лиумен өткен кездесу барысында Қазақстан мен Агенттік арасындағы ынтымақтастықты дамыту перспективалары, оның ішінде АЭХА-ның техникалық ынтымақтастық бағдарламасы аясындағы өзара іс-қимыл жоспарлары талқыланды. Қазақстан тарапы қауіпсіз атом энергетикасын дамыту, ядролық және радиациялық реттеудің ұлттық жүйесін нығайту, адами капиталды дамыту, ядролық технологияларды медицинада қолдануды кеңейту және басқа да басым бағыттарды қамтитын ынтымақтастықтың Жол картасы жобасын ұсынды.

АЭХА-ның Адам денсаулығын қорғау департаменті басшылығымен өткен кездесуде Қазақстанда ядролық медицинаны дамыту мәселелеріне ерекше назар аударылды. ҰҒОО-ның жоғары ғылыми-техникалық және кадрлық әлеуетін ескере отырып, тараптар АЭХА-ның аясында өңірлік ынтымақтастықты кеңейту және Орталық Азия елдеріне қолдау көрсету мүмкіндіктерін талқылады.

Сапар қорытындысы бойынша өзара іс-қимылдың басым бағыттары бойынша ұсынымдар әзірленіп, Агенттікпен ынтымақтастық шеңберіндегі келесі кездесулерді өткізу жоспарлары келісілді.

 

Өңірлік сапар аясында Қазақстан Республикасының Словениядағы Елшісі Алтай Әбибуллаев Ақпараттық ғылымдар институтының (IZUM - Institut informacijskih znanosti, Maribor) басшылығымен кездесіп, стратегиялық және инновациялық ынтымақтастықтың перспективаларын, цифрлық технологияларды, жасанды интеллект пен жоғары өнімді есептеулерді дамытуды жан-жақты талқылады, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Институт директоры Алеш Бошняк словендік суперкомпьютерлік және ЖИ инфрақұрылымының негізінде ғылыми-зерттеу ақпараттық және кітапханалық ақпараттық жүйелердің интеграциясы жатқанын атап өтті. Институт кітапханалық ақпараттық жүйелер саласындағы ЮНЕСКО аймақтық орталығының функцияларын орындайды.

Бұл ретте Еуропаның 8 елін біріктіретін COBISS (Cooperative Bibliographic Information System) кооперативтік библиографиялық жүйесіінің орны айрықша. Жүйе барлық қатысушы елдердің кітапханалары пайдаланатын бірыңғай каталог пен метадеректер қағидатына негізделген, сол арқылы деректердің жоғары сапасы қамтамасыз етіліп, шығындар көзі төмендеп, тиімділік пен толық үйлесімділік деңгейі жоғары деңгейде қамтамасыз етілген. COBISS-тің Қазақстан Ұлттық кітапханасымен ынтымақтастығын жолға қою туралы қағидатты уағдаластыққа қол жеткізілді.

Елші HPC RIVR (Research Infrastructure of the Eastern Region) бастамасы аясында басталған словениялық VEGA суперкомпьютерінің функционалдығымен егжей-тегжейлі танысты. 6.9 петафлопс жадысымен қамтылған VEGA суперкомпьютері сейсмология, климат, ауа-райы болжамы, жоғары энергетикалық және ғарыштық физика, медицина және фармацевтика (жаңа дәрі-дәрмектердің формуласын ойлап шығару,болашақта ықтимал ауру мен дерттердің түрлерін модельдеу), биоинженерия және өнеркәсіптік модельдеу, жасанды интеллект және машиналық оқыту саласындағы жоғары жүктемелі есептеулерге арналған. Словения ұлттық суперкомпьютерлік экожүйені SLING бірлескен ұлттық суперкомпьютинг желісіне үйлесімді қосылған.

Қазіргі таңда Словенияда жалпы бюджеті шамамен 150 млн еуроны көлеміндегі 3000 шаршы метр аумақта орналасқан VEGA-2 "Slovenian Artificial Intelligence Factory" жаңа ауқымды жобасы іске асырылуда. Жаңа суперкомпьютер өзара байланысты екі бөліктен құралмақ: жаңа AI-бағдарланған суперкомпьютерді сатып алу, сондай-ақ AI-сервистерді, зерттеулер мен индустриялық енгізуді құру. Жоба "EuroHPC Joint Undertaking"-пен үйлестіре жүзеге асырылуда және жалпыеуропалық AI - суперкомпьютерлік экожүйесінің ажырамас бөлігі (ресурстар: есептеу қуаттылығының 50% - еуропалық жобалар, 50% - Словения көшбасшы болып табылатын жобалар). AI фабрикасының фокустық вертикалдарына Жасыл өткел, ақылды қалалар, өнеркәсіптік AI, агро - және food-tech салалары басты бағыт болып танылған.

Кездесу қорытындысы бойынша екіжақты ғылыми-техникалық өзара іс-қимылды одан әрі тереңдету және екі елдің технологиялық әлеуетін нығайтуға ықпал ететін бірлескен инновациялық жобаларды дамыту, атап айтқанда, Словенияда Қазақтанның санды брендіне айналған "Digital Bridge" цифрлық форумын бірлесіп өткізу және Astana Hub пен IZUM арасындағы іскерлік ынтымақтастықты жолға қою туралы қағидатты уағдаластыққа қол жеткізілді. Сондай-ақ аэроғарыш саласындағы ынтымақтастықты дамытуға, соның ішінде бірлескен зерттеу бастамаларына, мамандарды даярлауға және технологиялармен алмасуға ерекше назар аударылды.

 

Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ермек Көшербаев жұмыс сапары аясында СІМ Өкілдігіне барып, Алматы қаласында тұратын дипломатиялық қызметінің ардагерлерімен кездесті, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Сапар барысында сыртқы саяси ведомствосының басшысы Өкілдік ұжымымен кездесу өткізіп, Министрлік алдында қазіргі кезеңде тұрған басым міндеттерді талқылады. Қызметтің тиімділігін арттыру және орталық аппаратпен жұмысты үйлестіру мәселелеріне ерекше назар аударылды.

Министр ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев сыртқы саясат саласында айқындаған ұстанымдар мен тәсілдерді жүзеге асырудың, оның ішінде көпвекторлық, прагматизм, ұлттық мүдделерді қорғау және Қазақстанның халықаралық беделін белсенді ілгерілету қағидаттарына бейілділігінің маңыздылығын атап өтті. СІМ жүйесінің әрбір қызметкері елге деген сенімді нығайтуға және мемлекеттің сыртқы саясатын іске асыруға өз үлесін қосатыны айтылды.

Сонымен қатар Е.Көшербаев ардагерлермен өткен жылы жүздесуде Қазақстанның сыртқы саяси қызметінің қалыптасуы мен дамуына қосқан көпжылдық еңбектері үшін алғысын білдіріп, ұрпақтар сабақтастығы мен дипломатияның кәсіби дәстүрлерін сақтаудың маңыздылығын атап өтті, сондай-ақ оларға мемлекеттік және ведомстволық наградаларды табыс етті.

 

ҚР Премьер-министрінің бірінші орынбасары Роман Скляр Қытайға жұмыс сапары барысында Ханчжоу қаласында Чжэцзян провинциясы партия комитетінің хатшысы Ван Хао мырзамен, сондай-ақ Қытайдың жетекші өнеркәсіптік компанияларының басшыларымен кездесулер өткізді, деп хабарлайды Үкіметтің баспасөз қызметінен.

Кездесу барысында тараптар екіжақты стратегиялық әріптестіктің басым бағыттары бойынша жан-жақты пікір алмасып, инвестициялық, өнеркәсіптік өзара іс-қимылды одан әрі тереңдету перспективаларын қарастырды, сондай-ақ Қазақстан мен Чжэцзян провинциясы арасында машина жасау, автомобиль жасау, жаңа және жоғары технологиялар сияқты салалардағы ынтымақтастықты нығайту, оның ішінде өңіраралық деңгейде практикалық өзара іс-қимылды жандандыру жөніндегі уағдаластықтарға қол жеткізді.

Сондай-ақ Қазақстан-Қытай өнеркәсіптік ынтымақтастығының орнықты серпіні және ірі индустриялық жобаларды жүзеге асырудағы қытай компанияларының айтарлықтай тәжірибесі атап өтілді. Өзара іс-қимыл Қазақстан мен Қытай арасындағы стратегиялық әріптестік шеңберінде дамитыны және экономиканың серпінді салаларын ұзақмерзімді технологиялық дамытуға бағытталғаны айтылды.

Кездесу қорытындысы бойынша қытайлық компаниялардың өкілдері қол жеткізілген уағдаластықтарды дәйекті жүзеге асыруға, өндірістік және технологиялық ынтымақтастықты кеңейтуге, сондай-ақ Қазақстан аумағында заманауи инженерлік шешімдерді локализациялау мен енгізуді тереңдетуге дайындығын растады.

Роман Скляр Қазақстан Үкіметінің бірлескен бастамаларды кідіріссіз қолдауға және дамытуға, сондай-ақ оларды жүзеге асыруды үйлестіруге және барлық кезеңдерде жобаларды табысты орындау үшін жағдай жасауға дайын екендігін жеткізді. Қазақстан-Қытай стратегиялық әріптестігі шеңберінде металлургия, тау-кен байыту өнеркәсібі және автомобиль өндірісі саласындағы басым жобаларды сындарлы өзара іс-қимылды жалғастыру және практикалық пысықтау туралы уағдаластыққа қол жеткізілді.

 

Португалияның қарқынды дамып келе жатқан туристік бағыттарының бірі Мадейра автономиялық өңірі аймақтық даму, тұрақты туризм және аумақтарды халықаралық деңгейде ілгерілету мәселелері бойынша мазмұнды пікір алмасу алаңына айналды. Осы және басқа да тақырыптарды өңірлік билік органдары мен даму институттарының өкілдерімен талқылау Қазақстан Республикасының Португалиядағы Елшісі Жан Ғалиевтің Мадейраға сапары аясында өтті, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.

Автономиялық өңірдегі Республика өкілі - сот төрешісі Ренеу Барретумен өткен кездесуде институционалдық даму, өңірлердің ұзақ мерзімді әлеуметтік-экономикалық өсімін қамтамасыз етудегі құқықтық тетіктер мен тұрақты институттардың рөлі, сондай-ақ Қазақстанның халықаралық аренадағы рөлі жөнінде пікір алмасты.

Сапар барысында саяси және парламенттік диалогты дамытуға ерекше назар аударылды. Мадейра Өңірлік Парламентінің Төрайымы Рубина Лилмен кездесуде тараптар өңірлік басқару саласындағы тәжірибе алмасу мен парламентаралық байланыстарды кеңейтудің маңызын атап өтті.

Кездесулердің басты тақырыбы туризм және мәдени алмасу салаларындағы екіжақты ынтымақтастықты дамыту болды. Атап айтқанда, Мадейраның туризм жөніндегі өңірлік хатшысы Эдуарду Жезушпен жүргізілген келіссөздер барысында автономды өңірдің тұрақты туристік модель қалыптастыру, туристік өнімдерді әртараптандыру, өңірді халықаралық нарықтарда ілгерілету және туристік инфрақұрылымның сапасын арттыру жөніндегі тәжірибесі таныстырылды. 2024 жылы туристік кластердің арал экономикасына шамамен 1 млрд еуро табыс әкелгені атап өтілді. Алдағы жылы Фуншал қаласында туризм саласындағы қазақстандық бизнес өкілдерінің, сондай-ақ "Kazakh Tourism" ұлттық компаниясының қатысуымен практикалық конференция өткізу жөнінде уағдаластыққа қол жеткізілді. Конференция аясында Қазақстан өңірлері мен Мадейраның туристік әлеуетін таныстыру, дөңгелек үстел және туроператорлардың В2В форматындағы жеке кездесулері жоспарлануда.

Мадейраның тұрақты туризмді және сапалы туристік инфрақұрылымды дамытудағы, сондай-ақ өңірді халықаралық деңгейде тиімді ілгерілетудегі тәжірибесі Қазақстан үшін практикалық қызығушылық тудырады", - деп мәлімдеді Елші.

Э.Жезуш Қазақстан Елшілігіне екі елдің халықтарын жақындастыру мақсатында Фуншал қаласында жоспарланып отырған мәдени іс-шараларды ұйымдастыруға және өткізуге жан-жақты қолдау көрсетілетініне сендірді.

Фуншал қаласы әкімінің орынбасары Карлуш Родригешпен өткен кездесуде кешенді қалалық даму, қолайлы қалалық орта қалыптастыру және жергілікті тұрғындардың мүдделері мен қаланың туристік тартымдылығы арасындағы тепе-теңдікті сақтау мәселелері талқыланды. Вице-мэр Қазақстанның даму қарқынына, сондай-ақ еліміздің сенімді серіктес әрі араағайын ретіндегі халықаралық мойындалуына жоғары баға берді.

Сапардың қорытынды кезеңі автономды өңірді халықаралық нарықтарда ілгерілетуге жауапты Madeira Development Society (MDS) өкілдерімен кездесу болды. Мадейра халықаралық қаржы жүйесінде өзін Еуропалық Одақтың ірі және бәсекеге қабілетті іскерлік орталықтарының бірі ретінде танытты, ол корпоративтік табыс салығы, дивидендтер, капитал өсіміне салынатын салықтар бойынша төмен мөлшерлемелер мен халықаралық инвестицияларды тартуға арналған өзге де жеңілдіктер ұсынады.

Тараптар аумақтық брендингтің заманауи құралдары, инвестициялар тарту және орнықты халықаралық әріптестіктер құру мәселелері бойынша пікір алмасты.

Кездесуге қатысушылар бірлескен күш-жігер арқылы екіжақты өзара тиімді ынтымақтастықтың әлеуетін іске асыруға сенім білдірді. Қазақстан мен Португалия арасында тікелей әуе қатынасының болмауы іскерлік байланыстар мен туристік ағындардың өсуін айтарлықтай тежейтіні аталып өтті. Осыған байланысты Елші аталған мәселені шешу үшін қазақстандық тараптың келіссөздер процесін бастағанын хабарлап, Португалияның, соның ішінде Мадейраның бизнес қауымдастығы бұл маңызды жобаны ілгерілетуге ықпал етеді деген үмітін білдірді.

MDS атқарушы директоры Марина Пимента және оның әріптестері жақын арада "Еуропа мен Азия нарықтарына кіретін қақпа" саналатын екі институт арасында әріптестік орнату мақсатында Астана халықаралық қаржы орталығына баруға дайын екенін мәлімдеді.

Қазақстанның озық цифрлық технологияларды дамыту және жасанды интеллект құралдарын енгізу жөніндегі күш-жігері тұрғысынан Мадейра аралының технологиялық хаб әрі цифрлық көшпенділер орталығы ретінде қалыптасқанын атап өткен жөн. Мұнда IT-мамандарды төмен салықтар, жоғары дамыған инфрақұрылым және Digital Nomad арнайы визалары арқылы тарту жүзеге асырылуда. Бұл бағытта да ықтимал ынтымақтастықтың негіздері айқындалды.

Мадейрада Қазақстанның Құрметті консулы Жуау Бонал Силваның белсенді қолдауымен өткен кездесулер Қазақстан мен Португалияның автономиялық аймағы арасындағы диалогты тереңдетуге және практикалық ынтымақтастықты кеңейтуге өзара мүдделілікті растады.