Парламент бюджет тапшылығын жабу үшін Қазақстанға ХҚДБ-дан қарыз алуға мүмкіндік беретін заңды мақұлдады
Қаражат республикалық бюджетте көзделген әлеуметтік және басқа да басымды мақсаттарға арналған қаржыны қоса алғанда жалпы бюджет шығыстарын қолдауға мүмкіндік береді.
Астана. 17 қараша. KAZAKHSTAN TODAY - Мәжіліс депутаттары Қазақстан Республикасы мен Халықаралық қайта құру және даму банкі арасындағы Қарыз туралы келісімді ратификациялауды мақұлдады.
Биылғы шілдедегі ҚР Президентінің Жарлығына сәйкес, 345,7 млн еуро сомасына қарыз туралы келісімге 24 тамызда қол қойылған болатын. Қарыз толығымен бюджет тапшылығын қаржыландыруға бағытталады. Дүниежүзілік банктің қарызы Қазақстанған 2,5 жылдық жеңілдік кезеңімен және 11,5 жыл өтеу мерзіміне беріліп отыр. Сыйақы мөлшерлемесі Еурибор және өзгермелі спредтен тұрады.
Қаражат республикалық бюджетте көзделген әлеуметтік және басқа да басымды мақсаттарға арналған қаржыны қоса алғанда жалпы бюджет шығыстарын қолдауға мүмкіндік береді.
Заң жобасын қабылдау мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартуға бағытталған ҚР Үкіметінің кешенді шараларын қолдауға және республикалық бюджет тапшылығын толық қаржыландыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Бұған дейін ҚР Қаржы министрі Ерұлан Жамаубаев тартылатын қарызға қызмет көрсету және оны өтеу келісімнің қаржылық шарттарына сәйкес республикалық бюджетте көзделген қаражат есебінен жүзеге асырылатынын түсіндірді.
Оның айтуынша, ағымдағы жылы бюджет тапшылығы ЖІӨ-ге 3,3% немесе шамамен 3 трлн теңгені құрайды.
Алдыңғы қарыздарға қызмет көрсету және өтеу қажеттілігін ескере отырып, нарықтан шамамен 4 трлн теңге тарту қажет", - деп қосты Қаржы министрлігінің басшысы.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Доллар бағамы 499 теңгеге дейін түсті
Сурет: Depositphotos
Қазан айынан бастап теңгенің долларға шаққандағы айырбастау бағамы 499-500 теңге деңгейіне дейін (9%-ға) тұрақты нығайғаны байқалып отыр. Ұлттық валютаның нығаюы қолайлы сыртқы жағдайлардың және дәйекті макроэкономикалық саясат пен инвесторлар тарапынан жақсарған күтулердің үйлесім тапқанын көрсетеді, деп хабарлайды ҚР Ұлттық банкінің баспасөз қызметінен.
Мұнайдың әлемдік бағасы барреліне 60 АҚШ долларынан жоғары деңгейде тұрақты сақталып тұр. Сонымен қатар АҚШ Федералды резерв жүйесінің мөлшерлемені төмендету циклі жаһандық доллар индексінің 8,3%-ға әлсіреуіне және жыл басынан бері дамушы нарықтардағы валюталар индексінің 8,3%-ға нығаюына ықпал етті. Осы жағдайлардың аясында дамушы елдердің активтеріне, соның ішінде Қазақстан нарығына деген халықаралық инвесторлардың қызығушылығы жоғары деңгейде сақталып отыр.
Инфляциялық қысымды төмендетуге және макроэкономикалық ортаның болжамды болуын еселеуге бағытталған Үкімет пен Ұлттық Банктің үйлесімді саясаты теңгенің нығаюына айтарлықтай үлес қосты.
Атап айтқанда, Үкімет, Ұлттық Банк және Агенттік 2026-2028 жылдарға арналған макроэкономиканы тұрақтандыру және халықтың әл-ауқатын арттыру жөніндегі Бірлескен іс-қимыл бағдарламасын іске асырып отыр. Аталған бағдарлама сұраныс пен ұсыныс арасындағы теңгерімсіздікті жоюға, бюджет шығыстарының тиімділігін арттыруға, микро- және макропруденциалды реттеу шараларын іске асыруға, халықтың нақты табысын өсіруге және инфляцияны төмендету мен тұрақтандыру арқылы орнықты экономикалық өсімге жағдай жасауға бағытталған.
Ұлттық Банктің дәйекті шешімдері нарыққа қатысушылардың сенімін күшейтті. Қалыпты қатаң ақша-кредит саясаты инфляциялық күтулердің қайта қаралуына және теңгедегі құралдардың нақты кірістілігін арттыруға себеп болды. Бұл өз кезегінде олардың тартымдылығын, соның ішінде бейрезиденттер үшін едәуір күшейтті.
Қазан айының басынан қараша айының соңына дейінгі кезеңде бейрезиденттердің ҚР Мемлекеттік бағалы қағаздарына (МБҚ) салған портфельдік инвестициялары 1,1 млрд АҚШ долларына ұлғайып, тарихи максимум саналатын 3,6 млрд АҚШ долларына жетті. Жыл басынан бері өсім 1,5 млрд АҚШ долларын құрады.
Бұл, өз кезегінде, қисықтың ұзын бөлігінде Қаржы министрлігінің қарыз алу құнын 1 пайыздық тармақтан аса төмендетуге ықпал етті: желтоқсан айында 9 жылдық МБҚ 16,1%-бен орналастырылды (қазанда - 17,2%).
Шетелдік инвесторлар тарапынан шетел валютасының өспелі ұсынысы теңгенің нығаюына тікелей фактор болды. Сыртқы қолайлы ахуал да қосымша қолдау көрсетті.
Мемлекеттік бағалы қағаздар нарығының инфрақұрылымын дамыту бойынша Ұлттық Банктің жүйелі жұмысы - операциялардың ашықтығын арттыру, кірістілік қисығын қалыптастыру, бейрезиденттер үшін қолжетімділік пен есеп айырысу рәсімдерін жетілдіру - нарықтың сапалы негізін қалыптастырып, шетелдік инвесторлардың қызығушылығын қолдап отыр.
Сонымен қатар, ұлттық валютаның нығаюы инфляцияны тұрақтандыруда маңызды фактор саналады. Тұтыну себетінде импорт үлесін ескере отырып, теңгенің нығаюы сыртқы баға қысымының ішкі бағаларға берілуін шектейді.
Осылайша, айырбастау бағамының қазіргі динамикасы экономикалық саясаттың сапасы жақсарғанын және мейілінше болжамды макроорта қалыптасқанын көрсетеді (ақша-кредит және салық-бюджет саясатының үйлестірілуі), соның нәтижесінде жаһандық инвесторлар Қазақстанды оң бағалап, елге портфельдік инвестициялардың келуіне жол ашты.
Ұлттық Банктің бірізді әрі қалыпты қатаң ақша-кредит саясаты баға тұрақтылығын қамтамасыз етуге берілген маңызды сигнал саналады. Бұл өз кезегінде инвесторлардың теңгемен бағаланатын құралдарға сенімін күшейтеді.
Ұлттық Банк еркін өзгермелі айырбас бағамы режимін сақтайды және теңге бағамының екіжақты қисынды құбылмалылығына жол береді. Валюта нарығындағы жағдай тұрақты бақылауда. Қазіргі уақытта Ұлттық Банк алыпсатарлыққа қатысты белсенділікті және оған араласуға итермелейтін қандай да бір факторларды байқап отырған жоқ.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Серік Жұманғарин Азия даму банкінің Орталық және Батыс Азия бойынша бас директорымен кездесті
Сурет: primeminister.kz
Вице-премьер - ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин Азия даму банкінің (АДБ) Орталық және Батыс Азия бойынша бас директоры Лея Гутьерреспен кездесті, деп хабарлайды Үкіметтің баспасөз қызметінен.
Серік Жұманғарин Лея Гутьерресті жылы қарсы алып, осы жылғы шілдеде қызметке тағайындалуымен құттықтады. Ол 1994 жылдан бері жалғасып келе жатқан көпжылдық әріптестіктің маңызын атап өтті.
Азия даму банкі біз үшін стратегиялық әріптес. Ынтымақтастық кезеңінде Банк көлік, энергетика, ШОБ, цифрлық даму, әлеуметтік бірқатар маңызды жобаны қаржыландырды. Бүгінгі кездесу әріптестігімізді одан әрі нығайтуға, жаңа перспективалық бастамаларды жүзеге асыруға ықпал ететініне сенімдіміз. АДБ-ның Қазақстан бойынша 2023-2027 жылдарға арналған елдік стратегиясының негізгі басымдықтары біздің ұлттық басымдыққа толық сәйкес келетінін атап өткім келеді. Қазақстан бұдан әрі де осы стратегияны тиімді жүзеге асыруды қолдамақ", - деді ол.
Ынтымақтастық орнаған сәттен бастап АДБ Қазақстанға техникалық көмек пен грант түрінде $7 млрд-тан аса қарыз берді.
Өз тарапынан Лея Гутьеррес қазақстандық тарапқа сындарлы диалог үшін алғыс білдіріп, АДБ Жарғысына түзету бойынша дауыс беру кезінде Қазақстанды қолдаудың маңыздылығын ерекше атап өтті. Қажетті дауыс беру шегіне жетудің нәтижесінде түзету Банктің кредиттеудің жиынтық көлемін 50%-ға - $36 млрд-тан асыруға мүмкіндік береді. Оның айтуынша, бұл шешім АДБ-ның дамушы мүше елдердің дамудағы басым міндеттерін шешудегі күш-жігерін қолдауды едәуір кеңейтеді.
Біздің ынтымақтастығымыздың барысында 1994 жылдан бастап АДБ Қазақстанға $7 млрд-тан көп қаражат берді. Біз дәстүрлі бағытта да, жаңа секторда да әріптестікті одан әрі арттыруға сенеміз", - деп атап өтті ол.
Ол сондай-ақ биыл АДБ стратегиялық материалдардың құн тізбегін қолдауға арналған аса маңызды минералдар саласындағы жаңа саясатты жүзеге асыруға кіріскенін хабарлады. Банк осы салада тұрақты әлеуеті бар Қазақстандағы жаңа жобаларды зерделеуге дайын.
Вице-премьер сондай-ақ Қазақстан Үкіметі АДБ, ЕАДБ, ЕҚДБ және Дүниежүзілік банкті қосқанда, халықаралық қаржы ұйымдарының үздік әлемдік тәжірибесі мен ұсынымдарын ескере отырып, МЖӘ туралы заңнаманы жетілдіруде жүйелі жұмыс жүргізіп жатқанын хабарлады.
Соңында тараптар көлік және өнеркәсіптік инфрақұрылымда, технологияда, энергетикада, сыни материалдар саласында, тұрғын үй құрылысында және басқа да сектордағы ынтымақтастықтың ағымдағы және перспективалық бағытын талқылады.
Анықтама:
Азия даму банкі (АДБ) - 69 мүше елден тұратын көпжақты даму қаржы институты. Оның 50-і Азия-Тынық мұхиты аймағында және 19-ы одан тыс жерде орналасқан. Қазақстан 1994 жылғы 19 қаңтарда АДБ мүшесі болды. АДБ-ның негізгі құралдары нақты жобалар мен бағдарламаларды жүзеге асыру үшін мүше елдердің үкіметтері мен жеке секторына берілетін қарыздар, гранттар, техникалық көмек. 1994-2024 жылдар аралығындағы АДБ-ның Қазақстандағы инвестициялық жобалар мен техникалық көмекті қаржыландыру көлемі $7 млрд-тан асады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Ақмола облысы астықтың жалпы жиналымы бойынша елімізде көшбасшылар қатарына шықты
Сурет: primeminister.kz
Биылғы орақ науқаны соңғы жылдардағы ең нәтижелі науқандардың бірі болып, Ақмола облысын астықтың жалпы жиналымы бойынша еліміздің көшбасшылары қатарына шығарды, деп хабарлайды Үкіметтің баспасөз қызметінен.
Орташа өнімділік 16,3 ц/га болып, облыста 7,6 млн тоннадан астам астық бастырылды. Жиналған астықтың 70%-дан астамы үшінші санат талаптарына сай келеді, бұл өңірдің дәстүрлі және жаңа экспорттық бағыттардағы позициясын күшейтеді.
Қазақстандық селекциядағы "Ақмола-2", "Астана-2" және "Айна" тұқымдары қолданылған шаруашылықтарда орташа өнімділік гектарына 30 центнерден асты, ал "Максимовское" ЖШС-де 41,2 ц/га-ға жетті. Жоғары көрсеткіштерге минералды тыңайтқыштарды, элиталық тұқымдарды және өсімдікті қорғау құралдарын кеңінен қолдану есебінен қол жеткізілді.
Ақмола облысы егіс алқаптарын әртараптандыру бойынша да көшбасшылар қатарында. Биыл майлы дақылдар алқабы алғаш рет 500 мың гектарға жетті - бұл өткен жылмен салыстырғанда 2,5 есе көп.
Бұдан бөлек, жыл басынан бері облыста 1 трлн теңгенің ауыл шаруашылығы өнімі өндірілді. Жыл қорытындысы бойынша өндіріс көлемі 1,2 трлн теңге деңгейінде болады деп күтілуде.
Өңірде ауыл шаруашылығы өнімдерінің терең өңдеу үлесін арттыру мақсатында халықаралық қатысумен бірқатар ірі жобалар жүзеге асырылып жатыр. Солардың бірі - әлемдік Dalian Hesheng Holdings холдингі тарапынан жүзеге асырылатын астықты терең өңдеу зауытының құрылысы. Шетелдік инвестициялар көлемі $1,8 млрд, өңдеу қуаттылығы жылына 3 млн тоннаға дейін жетеді. Жобаны 2028 жылы іске қосу жоспарлануда.
Биылғы қазан айында Шортанды ауданында Hopefull Grain компаниясының тағы бір астықты терең өңдеу кешенін салу жөнінде стратегиялық келісімге қол қойылды. Инвестиция көлемі - $1,5 млрд.
Есіл ауданында бидайды өңдеу және жем өндіру зауыттарын, сондай-ақ элеватор мен құрама жем зауытын салу жоспарланып отыр.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазақстан 2040 жылға қарай мұнай өңдеу қуатын 40 млн тоннаға дейін ұлғайтуға ниетті
Сурет: kaztransoil.kz
Мұнай өңдеу саласын дамыту тұжырымдамасы шеңберінде мұнай өңдеу көлемін кезең-кезеңімен ұлғайту жоспарлануда. Бұл туралы Үкімет отырысында Энергетика министрі Ерлан Ақкенженов мәлімдеді, деп хабарлайды Үкіметтің баспасөз қызметінен.
Оның айтуынша, 2024 жылдың қорытындысы бойынша мұнай өнімдерін өндіру көлемі 14,52 млн тоннаны құрады, осы жылы 14,55 млн тонна өнім өндіру көзделуде. 2040 жылға дейін мұнай өнімдерін өндіруді 14,52-ден 29,2 млн тоннаға дейін арттыру жоспарлануда. Сонымен қатар 2040 жылға қарай мұнай өнімдерінің сапасын қазіргі экологиялық стандартынан K4-тен K5+ деңгейіне дейін тұрақты түрде жақсарту және сыртқы нарықтарға экспорттау күтілуде.
2024 жылдың қорытындысы бойынша мұнай өңдеу көлемі 17,9 млн тоннаны құрады, биылғы жоспары да осы деңгейде. Бүгінгі таңда мұнай өңдеу зауыттары американдық және жапондық технологиялық процестерді басқарудың ең жақсы Honeywell және Yokogawa автоматтандырылған жүйелерін пайдалана отырып, цифрландырудың жоғары деңгейімен ерекшеленеді. Өңдеу қуатын кеңейту жобалары бойынша, Мұнай өңдеу саласын дамытудың тұжырымдамасына сәйкес 2025 - 2032 жылдар аралығында мұнай өңдеу көлемін жылына 18-ден 30 млн тоннаға дейін ұлғайту жұмыстары басталды.
2040 жылға қарай заманауи отын-мұнай-химиялық конфигурацияда қуаты 10 млн тонна мұнай өңдейтін жаңа үлкен сыйымдылықтағы ірі зауытты іске қосу және өңдеу қуатын 30-дан 40 млн тоннаға дейін арттыру жоспарлануда. Жаңа зауыттың өңдеу тереңдігі 95%-ды құрайды. Бұл жобаларды жүзеге асыру ішкі нарықтың жанар-жағармай материалдарына өсіп келе жатқан сұранысын 100 % қамтамасыз етуге, сондай-ақ мұнай өнімдерін көршілес елдерге экспорттауға мүмкіндік береді. 2024 жыл қорытындысы бойынша мұнай өнімдерін өндіру көлемі 14,52 млн тоннаны құрады, осы жылы 14,55 млн тонна өнім өндіру жоспарлануда. 2040 жылға дейін мұнай өнімдерін өндіруді 14,52-ден 29,2 млн тоннаға дейін арттыру жоспарлануда", - деп атап өтті министр.
Мұнай өнімдерін өндірудің түпкілікті құны жобалау алдындағы және жобалау құжаттамасының аяқталуы барысындағы ішкі және сыртқы нарықтардағы сұранысқа байланысты болады. Сонымен қатар 2040 жылға қарай мұнай өнімдерінің сапасын қазіргі экологиялық стандартынан K4-тен K5+ деңгейіне дейін тұрақты түрде жақсарту және сыртқы нарықтарға экспорттау күтілуде. Осы ретте "Oil transportation management" ақпараттық жүйесі әзірленді. Жүйе бекітілген қағидаларға сәйкес мұнай өндіруші ұйымдар, мұнай өңдеу зауыттары және көлік компаниялары арасында мұнайды бөлу процесін автоматтандыруға және толық цифрландыруға бағытталған.
Қазіргі уақытта жүйе штаттық режимде жұмыс істеп тұр, оған 117 белсенді пайдаланушы тіркелген және жер қойнауын пайдаланушылар 2 182 өтінім берген. Жүйе өтінімді қалыптастыру мерзімін 5-тен 1 күнге дейін оңтайландырды, мұнай жеткізу кестесін ұсыну мен қол қоюды 100% автоматтандырды және кестені бекіту уақытын 7-ден 2 күнге дейін қысқартты. Жүйені жетілдіру жұмыстары жалғасуда. Мұнай өнімдерінің айналымын цифрландыру үшін келіп түсетін сұраныстарды толығымен есепке алатын "Oil Track" ақпараттық жүйесі енгізілді. 123 мұнай базалары есептеу бақылау құрылғыларымен жабдықталған және операторға мәліметтерді тұрақты түрде беріп отырады. Жүйе өтінімді өңдеу уақытын 3 сағаттан 10 минутқа дейін, отынның "сұр" айналымын 20%-ға дейін қысқартты. Құрылғылардан деректер автоматты түрде 24/7 режимде қабылданып, үздіксіз бақылауды қамтамасыз етеді. Сұранысты болжау және логистиканы оңтайландыру үшін жасанды интеллектіні пайдалану мүмкіндігі қарастырылуда", - деді министр.
Бүгінгі таңда мұнай-химия саласы белсенді дамып келеді. "KPI", "Нефтехим Ltd. компаниясы", "Шымкент химия компаниясы" және "Атырау мұнай өңдеу зауыты" жауапкершілігі шектеулі серіктестіктері кәсіпорындары слайдта көрсетілген мұнай-химия өнімдерін шығарады. 2023 жылмен салыстырғанда өндіріс көлемі 1,5 есеге артып, 2024 жылдың қорытындысы бойынша 540 мың тоннаны құрады. Биыл 589,7 мың тоннаға дейін өсу жоспарланған. Бұл ретте өндіріс көлемінің артуы жаңа жобаларды іске қосу арқылы қамтамасыз етіледі. Алкилат, бутадиен және карбамид өндірісінің жобалары жобалау сатысында. Полиэтилен жобасы бойынша белсенді құрылыс жұмыстары жүргізілуде және ұзақ циклді жабдықтарға тапсырыстар берілген.
Саланың жүйелі дамуын қамтамасыз ету үшін Министрлікпен "Мұнай-химия өнеркәсібі туралы" Заң жобасы әзірленуде, бұл сектордың ұзақмерзімді өсуі және инновациялық технологиялық шешімдерді енгізу үшін қажетті ашық және болжамды реттеулерді қамтамасыз етеді. KPI компаниясының цифрландыру жобасы аясында ERP және SAP жүйесі біріктірілді, нәтижесінде жеткізу келісімшартының барлық циклін автоматтандыруға және электронды түрде жүргізуге мүмкіндік берді. Бұл келісімшартты дайындау уақытын 80%-ға, жалпы үдеріс ұзақтығын 30%-ға қысқартып, серіктестермен жұмыстың дәлдігін, ашықтығы мен жылдамдығының артуына әкелді.
Мұнай-газ-химия өнеркәсібінің дамуы өндіріс тиімділігін айтарлықтай арттыратын озық цифрлық технологияларды енгізуге негізделгенін атап өткен жөн.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.