Қазақстандық ғалым қант диабетін емдеуге арналған бірегей жасушаларды ойлап тапты
ҚР БҒМ Молекулярлық биология және биохимия институтының ғалымы Бақытжан Әлжанұлы геномды редакциялау көмегімен I типті қант диабетін емдеуге арналған бірегей жасушаларды ойлап тапты.
Сурет: Depositphotos
Бұл жасушаларды трансплантациялау ұйқы безіне инсулин өндіруге ғана емес, сонымен бірге оның денедегі деңгейін өз бетінше реттеуге мүмкіндік береді. Болашақта құрылым науқас пациенттердің безіне трансплантацияланады.
Біздің бұл әдісіміз бірегей болып есептеледі. Жасуша геномын өңдеу үшін қолданылатын CRISPR технологиясын пайдалана отырып, біз инсулин синтезіне жауап беретін ұйқы безінің жаңа жасушалық тізбегін жасадық. Нақты түсіндіріп өтсем, алынған жасушалар ерекше сипатқа ие, яғни жарықтың әсерінен олар инсулин деңгейін жоғарылатуы немесе оны төмендетуі мүмкін. Негізгі мақсатымыз І типті қант диабетін емдеудің заманауи тәсілдерін табу болды. Атап айтқанда, өзінің табиғи инсулинін шығаратын жасушалық терапияны табу болды", - деп айтты Әлжанұлы.
Бүгінгі таңда әлемде І типті қант диабетін емдеу әдісі жоқ, пациенттер тек инсулин терапиясы бойынша емделеді. Қазіргі уақытта дүниежүзі ғалымдары трансплантациялауға болатын жасушаларды әзірлеумен айналысып жатыр.
Қазақстандық биотехнолог өз жұмысында бұрын-соңды ғылымда қолданылмаған бета-клеткаларды алу әдісі арқылы бірегей нәтижелерге қол жеткізді.
Дифференциация және геномды редакциялау әдістерін біріктіру арқылы осындай нәтижеге қол жеткіздім. Бұл қорытындының бірегейлігі мен өзге әдістерден артықшылығы осында. Дифференциация - бұл адамның бағаналы жасушаларын ағзадағы кез келген органның жаңа жасушаларын алу үшін материал көзі ретінде пайдалану әдісі. Зерттеу кезінде бағаналы жасушалардан өңделген геномы бар ұйқы безінің жасушаларын алдық. ДНҚ-ны редакциялау әдісі - бұл гендік инженерия, ДНҚ-ның жеке құрылымдық элементтерін өзгерту. Яғни бұл жерде біз алынған ұйқы безінің жасушаларынан бірегей қасиеттерге қол жеткізгеніміз туралы айтып отырмыз. Дәлірек айтқанда, жасушалар инсулин деңгейін өз бетінше реттей алады. Бұл - әлемде алғаш рет ойлап табылған әдіс", - деп түсіндірді ғалым.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Бакуда Қазақстан мәдениетінің онкүндігі өтті
Сурет: gov.kz
Қазақстанның Елшілігінің қолдауымен Әзербайжан астанасында қазақ мәдениетінің онкүндігі өтті. Еліміздің кино, театр және креативті жобалар саласындағы жетістіктері таныстырылды. Баку тұрғындарына толықметражды фильмдер, музыкалық драма және халықаралық деңгейде танылған ойын әзірлемелері ұсынылды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.
Іс-шаралардың бір бөлігі Ислам ынтымақтастығы ұйымының (ИЫҰ) мәдениет пен креативті индустриялар саласындағы негізгі оқиғаларының бірі саналатын ауқымды халықаралық "Baku Creative Week - 2025" фестивалі аясында өтті.
Қазақстан киносы күндері шеңберінде "Мереке", "Операция "Набат"", "Жабайы" және "Менің атым Қожа" атты фильмдер көрсетілді. Көрсетілімдерден кейін көрермендер қазақстандық делегация өкілдерімен, олардың ішінде актер Бақыт Қажыбаев пен сценарист Тамерлан Алмановпен фильмдердің көркемдік және мәдени қырларын талқылау мүмкіндігіне ие болды.
Әзербайжан мемлекеттік академиялық музыкалық театрында Астана қаласы әкімдігінің Жас көрермендерге арналған музыкалық театрының орындауында "Әміре" музыкалық драмасы сахналанды. Қойылым көрнекті қазақ әншісі Әміре Қашаубаевтың Париждегі "ЭКСПО" дүниежүзілік көрмесінде өнер көрсеткеніне 100 жыл толуына арналды.
G-HUB саммиті аясында өткен Turkic Game Jam 2025 финалында Almaty Creative Hub-та ұйымдастырылған Алматы хакатонының жеңімпаз жобалары таныстырылды. Murakami Kult және Teqesh командалары өздерінің ойын әзірлемелерін 50-ден астам мемлекеттен келген халықаралық қазылар алқасы мен сарапшыларға ұсынып, Алматы ойын индустриясының жоғары деңгейде дамығанын дәлелдеді.
Қатысушылардың ерекше қызығушылығын Women’s Creativity Forum тудырды. Форумда қазақстандық әйел кәсіпкерлер мен дизайнерлер цифрландыру, инновацияларды енгізу, жастарды қолдау және мәдени кәсіпкерлікті дамыту мәселелерін талқылады.
Сонымен қатар, Azerbaijan Fashion Week аясында сән көрсетілімі өтті. Іс-шараға Қазақстан атынан дизайнерлер Әлия Жұман мен Тимур Тұрсынқұлов қатысып, олардың топтамалары бағдарламада айрықша орын алды.
Онкүндік қорытындысы ретінде Құрманбек Жандарбеков атындағы Жетісай драма театрының ұжымы Баку тұрғындарына "Менің досым" атты пьесаны ұсынды. Қойылым үй жануары мен оның иесі арасындағы байланысты суреттейтін трагикомедия жанрында.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Ташкентте қазақ киносының күндері өтті
Сурет: gov.kz
Әлішер Науаи атындағы Ұлттық киноөнер сарайында Шәкен Айманов атындағы "Қазақфильм" ұлттық киностудиясы, Өзбекстан Республикасы Мәдениет министрлігі жанындағы Кинематография агенттігі тарапынан, Қазақстан Республикасының Өзбекстан Республикасындағы Елшілігінің қолдауымен Қазақ киносының күндері өтті, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.
Іс-шара Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы мәдени-гуманитарлық ынтымақтастықты одан әрі нығайтуға бағытталған.
Өзбек көрерменіне қазақ кинематографиясының бай мәдени мұрасы мен заманауи жетістіктерін бейнелейтін "Әміре", "Дос-Мұқасан" және "Паралимпиец" көркем фильмдері ұсынылды.
Іс-шараның ашылу рәсімінде сөз сөйлеген Қазақстан Республикасының Өзбекстан Республикасындағы Елшісі Бейбіт Атамқұлов екі бауырлас халық арасындағы мәдени байланыстарды жүйелі түрде дамыту маңызды екенін атап өтіп, өнер қайраткерлерінің елдер арасындағы өзара түсіністік пен сенімді нығайтуға қосқан елеулі үлесіне ерекше назар аударды.
Ташкент қаласында Қазақ киносының күндерін өткізу Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы мәдени диалогты кеңейтуге бағытталған жүйелі жұмыстың бір бөлігі болып табылады және гуманитарлық саладағы екіжақты ынтымақтастықтың одан әрі дамуына ықпал етеді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Венада Айман Мұсақожаеваның концерті өтті
Сурет: gov.kz
Венадағы тарихи Минориттер шіркеуінде "Qazaq soncert" Қазақ мемлекеттік симфониялық оркестрінің және Қазақстанның Халық әртісі, әйгілі скрипкашы Айман Мұсаходжаеваның әлемдік және қазақстандық классиктердің туындыларын аңызға айналған Антонио Страдивари скрипкасында ойнаған жеке концерті өтті, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.
Симфониялық оркестрдің сүйемелдеуімен Аустрияның ең көрнекті шіркеулердің бірінде Петр Чайковскийдің, Камиль Сен-Санстың, сондай-ақ Алмас Серкебаевтың туындылары орындалды, олар кеңістікті жанды эмоционалды күшпен және терең көркемдік көрініспен толтырды. Чайковскийдің, Сен-Санстың лирикалық және драмалық фрагменттері, сондай-ақ Алмас Серкебаевтың шығармалары солистің ерекше шеберлігін және Страдивари еркеше тазалығы мен мәнерлілігін үйлестіретін сирек кездесетін аспаптың бай тембрін ашты.
Концерт Аустрияның дипломатиялық корпусы, БАҚ, іскерлік және мәдени ортасы өкілдерінің, сондай-ақ Венада тұратын қазақ диаспорасы мүшелерінің үлкен қызығушылығын тудырды.
Көрермендер әр шығарманы жылы қарсы алды, ал соңында ұсынылған Вивальдидің туындысына қатысушылар ұзақ қошемет көрсетті.
А.Мұсақожаеваның Минориттер шіркеуіндегі өнер кеші жоғары шеберлік және шынайы музыкалық сұлулықты бағалайтындар үшін нағыз мәдени оқиға болды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Брюссельде Қазақ киносының күндері өтті
Сурет: gov.kz
Қазақстан Республикасының Бельгиядағы Елшілігі "Қазақфильм" киностудиясымен және Қазақ киносының француз қауымдастығымен бірлесіп Брюссель қаласында Қазақ киносының күндерін ұйымдастырды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.
Бельгия көрермендеріне қазақ халқының тарихындағы маңызды кезеңдерді, рухани құндылықтары мен мәдени мұрасының байлығын бейнелейтін "Бақыт құшағында" және "Жаужүрек мың бала" фильмдері ұсынылды.
Кинокөрсетілім бельгиялық қоғам өкілдерін, студенттерді және қазақстандық диаспора мүшелерін біріктіріп, мәдени диалог пен қазіргі қазақстандық киномен танысуға арналған алаңға айналды.
Бағдарламада режиссёр Санат Шапашовтың көрнекті қазақстандық композитор Шәмші Қалдаяқовтың шығармалары негізінде түсірілген "Бақыт құшағында" фильмі ерекше орын алды. Биыл 95 жылдығы атап өтіліп отырған Қалдаяқовтың махаббат, адами шынайылық және ұлттық болмыс тақырыптарына толы музыкалық мұрасы картинаның эмоциялық өзегіне айналып, оған ерекше тереңдік пен лиризм дарытты. Бұл фильмнің мазмұнын халықаралық аудиторияға түсінікті әрі жақын етті.
Кинокөрсетілімдердің ерекше оқиғасы - басты рөлді сомдаған актриса Алия Ануарбектың қатысуы болды. Ол көрермендермен жүздесіп, сұрақтарға жауап беріп, бельгиялық аудитория тарапынан зор қызығушылық пен жылы ықыласқа ие болды.
Іс-шараға Бельгияның тәуелсіз авторлар, режиссёрлер мен продюсерлер қауымдастығының Бас хатшысы Франк Депайфв жоғары баға беріп, ұсынылған фильмдердің эмоциялық айқындығын және көрерменмен киноның әмбебап тілі арқылы сөйлей алу қабілетін атап өтті. Сондай-ақ, ол бельгиялық көрермендерді қазіргі қазақстандық кинематографиямен одан әрі таныстыруға қызығушылық білдірді.
Бельгиядағы Қазақстан мәдениеті апталығы аясында өткен Қазақ киносының күндері Қазақстанның тарихы мен мәдениетіне деген жоғары қызығушылықты көрсетіп, мәдени дипломатияның өзара түсіністік пен мәдениетаралық диалогты нығайтудың тиімді құралы ретіндегі маңызын айқындады.
Аталған іс-шара Қазақстан мен Бельгия арасындағы мәдени-гуманитарлық ынтымақтастықты дамытуға елеулі үлес қосып, екіжақты мәдени байланыстардың одан әрі нығаюына ықпал етті.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Домбыра мен сазсырнай Бельгияның Корольдік музыкалық аспаптар музейінің коллекциясына енді
Сурет: gov.kz
Бельгияның Музыкалық аспаптар музейінде екі дәстүрлі қазақ музыкалық аспабын - домбыра мен сазсырнайды тапсыру салтанаты өтті. Аспаптарды Қазақстан Республикасының Бельгиядағы Елшілігі "Алатау Әуендері" концерттік ұйымы қолдауымен табыстады. Бұл іс-шара Қазақстан мен Бельгия арасындағы мәдени диалогты нығайтудағы маңызды қадам болды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.
Салтанат барысында Алматы облысынан келген "Qulansaz" ансамблінің өнерпаздары қазақ күйлері мен әуендерін орындап, аспаптардың музей экспозициясына қойылмас бұрын олардың шынайы үнін қонақтарға таныстырды. Домбыра мен сазсырнай музейдің тұрақты коллекциясының бір бөлігіне айналып, сондай-ақ цифрлық форматта онлайн-каталог пен аудиогидте де қолжетімді болады. Музейге келушілер әр аспаптың үнімен танысып, олардың шығу тегі мен мәдени маңызы туралы ақпарат ала алады.
Бельгияның Музыкалық аспаптар музейінің өкілі Саския Виллаерт экспонаттарды тапсырудың маңыздылығын атап өтіп: "Бұл аспаптар музей қорын байытып, музей қонақтарына әлемдегі тағы бір жарқын музыкалық дәстүрмен танысуға мүмкіндік береді. Қазақстанға осы үлесі үшін алғыс білдіреміз және домбыра мен сазсырнайды кең аудиторияға ұсынуға қуаныштымыз", - деп мәлімдеді.
Бельгияның Музыкалық аспаптар музейі (MIM) 1877 жылы құрылған Өнер мен тарихтың Корольдік музейлерінің құрамына кіреді және бүгінде шамамен 8 000 музыкалық аспаптан тұратын бай коллекциясымен әлемдегі жетекші музыкалық музейлердің бірі ретінде танылған.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Ұлы Дала әуендері Куала-Лумпурдың жүрегінде жаңғырды
Сурет: gov.kz
Қазақстан Республикасының Малайзиядағы Елшілігі Куала-Лумпур қаласының әкімдігімен бірлесіп, Түркістан облысының Шәмші Қалдаяқов атындағы филармониясы мен қала әкімдігінің оркестрінің қатысуымен қазақ және малайзия халық өнерінің бірегей фьюжн-концертін ұйымдастырды. Іс-шара мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық аясында өтіп, Қазақстанның бай мәдени мұрасын шетелде кеңінен насихаттауға бағытталды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.
Концерт бағдарламасында қазақ халқының болмысы мен тарихын, рухани құндылықтарын айшықтайтын дәстүрлі қазақ билері, музыкалық және вокалдық шығармалар ұсынылды. Өз кезегінде Куала-Лумпур қаласы әкімдігінің халықтық оркестрі Малайзия музыкалық өнерінің жарқын үлгілерін тарту етті. Өнерпаздардың жоғары кәсіби шеберлігі, әсем ұлттық киімдері мен мазмұнды бағдарлама көрермендердің зор қызығушылығын тудырып, жылы ықыласына бөленді.
Қазақстан Республикасының Егемендігінің 35 жылдығына арналған концерт екі ел арасындағы мәдени көпірге айналып, Малайзия Үкіметінің өкілдерін, дипломатиялық корпус мүшелерін, мәдениет және қоғам қайраткерлерін, іскер топтарды, сондай-ақ қазақстандық диаспораны қоса алғанда, Қазақстан Республикасының Малайзиядағы Елшілігінің 400-ден астам достарын бір арнаға тоғыстырды.
Іс-шараның құрметті қонақтары қатарында Малайзияның Жоғары білім министрі Замбри Абдул Қадыр және Малайзия Парламенті Өкілдер палатасының Спикері Джохари бин Абдул болды.
Музыка - баршаға түсінікті әмбебап тіл. Бүгінгі концерт мәдениет арқылы халықтарымызды жақындастырып, болашақ әріптестікке берік негіз қалайтынымызды айқын көрсетті", - деп атап өтті Қазақстанның Малайзиядағы Елшісі Болат Сүгірбаев.
Қонақтар концерттің жоғары деңгейде ұйымдастырылғанын атап өтіп, мұндай мәдени бастамалардың Қазақстан мен Малайзия халықтары арасындағы өзара түсіністік пен достықты нығайтудағы маңызын ерекше бағалады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Бейжіңде "Қазақстанның достары клубының" отырысы өтті
Сурет: gov.kz
Қазақстанның мәдениет орталығында "Қазақстанның достары клубының" 8-ші отырысы өтті, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.
Іс-шараға Қытайдың Қазақстандағы бұрынғы елшілері, мемлекеттік органдардың, Орталық Азия өңірі бойынша маманданатын академиялық орта мен бейіндік зерттеу институттарының өкілдері қатысты.
Отырысқа қатысушылар Қазақстанның өңірдегі тұрақтылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі рөлі, екіжақты ынтымақтастықтың маңызды үрдістері мен өсімінің жаңа белгілері туралы мазмұнды пікір алмасты. Дамудың ұлттық стратегияларының ұштасуы, Қазақстанның өңірлік және халықаралық бастамаларға қатысуы, сонымен бірге екі елдің сарапшылары арасындағы диалогты одан әрі нығайту мәселелеріне ерекше назар аударылды.
Қазақстан Республикасының Қытай Халық Республикасындағы Елшісі Шахрат Нұрышев өзінің сөзінде Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан негізгі саяси және әлеуметтік-экономикалық реформаларға кешенді шолу жасады. Ол мемлекеттік басқаруды жаңғырту, мемлекеттілік институттарын нығайту және "Әділ Қазақстанды" құру Қытайды қоса алғанда, сыртқы әріптестермен ынтымақтастықты одан әрі дамыту үшін сапалы жаңа негіз қалыптастарын атап өтті.
Елші Қазақстан мен Қытай арасындағы мәңгілік жан-жақты стратегиялық әріптестіктің тұрақты әрі кешенді дамуын атап өтіп, екіжақты қарым-қатынастардың серпініне егжей-тегжейлі тоқталды. Ол сауда, инвестициялар, өнеркәсіптік кооперация, энергетикадағы ынтымақтастық, көліктік-логистикалық өзара байланыстарды және мәдени-гуманитарлық алмасуларды дамыту сияқты негізгі бағыттарға ерекше көңіл бөлді.
Ш.Нұрышев ағымдағы жылы жоғары деңгейде бірқатар жемісті сапарлар өткенін және олардың нәтижесінде өзара іс-қимылдың ұзақ мерзімді бағдарлары айқындалғанын және екі елдің стратегиялық әріптестікті одан әрі нығайтуға ынталы екенін растағанын атап өтті.
Отырыста сөз сөйлегендер, соның ішінде Қытайдың Қазақстандағы бұрынғы елшілері ҚР Президенті Қ.Тоқаевтың Қазақстан мен Қытай арасындағы екіжақты қарым-қатынасты қалыптастыру мен дамытудағы рөлін және ерекше үлесін, Қазақстанның сыртқы саясаттағы бағдарының бірізділігін, сондай-ақ Астана мен Бейжің арасында сақталған жоғары деңгейлі саяси сенімді жоғары бағалады. Олар Қазақстан Қытайдың Орталық Азиядағы маңызды серіктесі екенін, ал екі ел арасындағы ынтымақтастық өңірдің тұрақты дамуына елеулі үлес қосып отырғанын атап өтті.
Қазақстанның Қытайдағы достары Клубы" қазақ дипломаттары, ҚХР мемлекеттік органдары мен Орталық Азия бойынша жетекші қытай мамандары арасында тұрақты пікір алмасуға арналған сараптамалық алаң болып табылады. 2015 жылдан бері өткізілетін Клуб отырыстары өзекті ішкі саяси, экономикалық және өңірлік процестерді, сондай-ақ Қазақстан мен Қытай арасындағы екіжақты және көпсалалы ынтымақтастықтың жағдайы мен келешегін талқылауға арналған.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Прагада Абай Құнанбайұлының 180 жылдығы атап өтілді
Сурет: gov.kz
Абай Құнанбайұлының 180 жылдық мерейтойына орай Прага қаласындағы "Петршины" муниципалдық кітапханасында "Қара сөздер" кітабының чех тіліндегі аудармасының тұсаукесері өтті, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз қызметінен.
Іс-шараға Чехияның академиялық және қоғамдық орта өкілдері, мемлекеттік мекеме қызметкерлері, Прага жоғары оқу орындарының оқытушылары мен студенттері, сондай-ақ қазақстандық диаспора өкілдері қатысты.
Кездесу барысында кітаптың жарық көруі еуропалық оқырманды ұлы қазақ ойшылының терең философиялық мұрасымен таныстыруға мүмкіндік беріп, Қазақстан мен Чехия арасындағы гуманитарлық өзара іс-қимылды нығайтуға ықпал ететіні аталып өтті. Басылым чех оқырмандарына ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып, әлі де өзектілігі сақталған Абайдың құндылықтары мен идеяларына жол ашады. Екі елдің халқы арасындағы өзара түсіністікті дамытуға және диалогты кеңейтуге бағытталған мәдени бастамалардың маңыздылығы ерекше атап көрсетілді.
Чехиялықтар Абай шығармашылығымен танысу Қазақстанның ұлттық мұрасын тереңірек түсінуге ықпал ететінін және елдің мәдени болмысына деген еуропалық аудиторияның қызығушылығының артып келе жатқанын атап өтті.
Кездесудің маңызды бөлігі ретінде кітапхана қорына "Қара сөздер" кітабының даналарын табыстау рәсімі өтті. Бұл көпшілік оқырман қауымына кітаптың қолжетімді болуын қамтамасыз етті. Іс-шара барысында ақынның өлеңдері мен қарасөздерінен үзінділер оқылып, домбырада күйлер шертілді. Тұсаукесер соңында қазақы қонақжайлылық пен достық қарым-қатынастың белгісі ретінде дәстүрлі дастарқан жайылды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.