Сарапшылар Қазақстандағы инфляцияны 2023 жылы 12,2% деңгейінде болжайды
Сурет: Depositphotos
Астана. 30 наурыз. KAZAKHSTAN TODAY - Қазақстан Ұлттық Банкі жүргізген макроэкономикалық сауалнамаға қатысқан сарапшылар 2023-2025 жылдары инфляцияның өсуін болжайды, деп хабарлайды ҚР Ұлттық Банкінің баспасөз қызметі.
Сауалнамаға Қазақстанда макроэкономикалық көрсеткіштерді талдаумен және болжаумен айналысатын 12 ұйым қатысты. Респонденттердің қатарына нарықтың кәсіби қатысушылары, зерттеу институттары, халықаралық ұйымдар мен рейтингтік агенттіктер кірді", - деп хабарлайды Ұлттық банктің баспасөз қызметі.
Зерттеуде респонденттердің болжамы 2023 жылдың ақпан айында жүргізілген соңғы сауалнамадан кейін біршама өзгергені атап өтілді.
Тауарлар мен қызметтердің экспорты және импорты бойынша болжамдар төмендеді. Қазақстан экономикасының өсуі мен мұнай бағасына қатысты күтулер өзгеріссіз қалды.
Сарапшылар инфляцияны алдыңғы бағалаулармен салыстырғанда 2023-2025 жылдары жоғарырақ деңгейде күтеді. 2023 жылы респонденттер инфляцияны 12,2% (ақпанда - 11,8%), 2024 жылы - 8,8% (8,0%) және 2025 жылы - 7,2% (7,0%) деңгейінде болжайды.
Сөйтіп, 2023 және 2024 жылдарға арналған базалық мөлшерлеме бойынша күтулер жылына орта есеппен тиісінше 15,7%-ға (15,5%) және 11,7%-ға (11,4%) дейін өсті.
2025 жылы базалық мөлшерлеме 9,0% деңгейінде болжанады. Бұл алдыңғы бағалаулардан сәл төмен. Осылайша, нарыққа қатысушылар жоғары базалық мөлшерлеменің сақталатынын және перспективада оның баяу төмендейтінін күтеді", - делінген хабарламада.
Бұған дейін Ұлттық банк басшысы Ғалымжан Пірматов Қазақстанда инфляция жыл соңына қарай 9-12%-ға дейін баяулайды деп мәлімдеген болатын.
Ақпан айындағы есепте Ұлттық статистика бюросы Қазақстанда жылдық инфляция 21,3%-ға дейін өскенін хабарлады. Азық-түлік тауарларының бағасы 1,5%-ға, ақылы қызметтер - 1,3%-ға, азық-түлік емес тауарлар - 0,8%-ға өсті.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Өнеркәсіпте индустриялық инвестициялық жобаларды жүзеге асыру есебінен 30 мыңнан астам жұмыс орны құрылады
Сурет: Depositphotos
Мемлекет басшысының тапсырмаларын жүзеге асыру аясындағы Үкіметтің негізгі міндеттерінің бірі - экономиканы әртараптандыру және қайта өңдеуді дамыту. Негізгі мақсат - тек шикізат экспортына бағдарланудан аулақ болып, қосымша құнды, тұрақты жұмыс орындарын, тұрақты экспорттық әлеуетті қамтамасыз ететін жаңа өндірістерді құру, деп хабарлайды Үкіметтің баспасөз қызметінен.
Бүгінгі таңда 20 мыңнан астам жұмыс орнын құруға мүмкіндік беретін 10,2 трлн теңгеге жуық сомаға ірі индустриялық жобалар портфелі жасақталды. Жобалар шикізат бағасының ауытқуларына тәуелділікті азайтуға және нақты өнеркәсіптік өндірісті дамытуға бағытталған. Олардың ішінде:
ЕвроХим-Қаратау" ЖШС Жамбыл облысында күкірт қышқылы, минералды тыңайтқыштар және индустриялық өнімдерді өндіреді. Инвестиция көлемі - 536 млрд теңге. 1,2 мың жұмыс орны ашылады. Жоспарланған өнім - жылына 800 мың тонна. Келесі жылы іске қосылады.
Түркістан облысындағы "Састөбе химиялық кешені" ЖШС каустикалық сода, ПВХ және ілеспе материалдар шығарады. Инвестиция көлемі - 153,9 млрд теңге. 940 жұмыс орны ашылады. Жылына 100 мың тонна каустикалық сода, 120 мың тонна ПВХ, 200 мың тонна кальций карбиді және 400 мың тонна әк өндіріледі. 2027 жылы іске қосылады.
Qazaq Kalium Ltd" ЖК - БҚО-дағы "Сатимола" кен орнынан калий тұздары бойынша байыту-өндіру кешені. Инвестиция көлемі - 1,2 трлн теңге. 4 000 жұмыс орны ашылады. Жоспарланған өнім - жылына 1,5 млн тонна калий тыңайтқышы. 2027 жылы іске қосылады.
Түркістан облысындағы "Taiqonyr Qyshqyl Zauyty" ЖШС күкірт қышқылы зауыты. Инвестиция көлемі - 113,5 млрд теңге. 274 жұмыс орны орны ашылады. Жылына 800 мың тонна күкірт қышқылы шығарылады. 2027 жылы іске қосылады.
Қарағанды облысында болат өнімдерінің жаңа түрлерін шығару арқылы "Qarmet" АҚ өндірісін кеңейту. Инвестиция көлемі - 1,6 трлн теңге. 1,9 мың жұмыс орны ашылады. Жоспарланған өнім - жылына 5 миллион тонна болат. Өндіріске қосу мерзімі - 2028 жыл.
ССКӨБ" АҚ-ның Қостанай облысындағы ыстықтай брикеттелген темір өндіретін зауыты (I кезең). Инвестиция көлемі - 920 млрд теңге. 1 мың жұмыс орны ашылады. Өндіріс көлемі - жылына 2 млн тонна. 2028 жылы іске қосылды.
Сондай-ақ Мемлекет басшысының шикізат емес секторға, қосылған құн мен тұрақты жұмыс орындарын беретін жобаларға баса назар аудара отырып, жаңа инвестициялық циклды қалыптастыру жөніндегі тапсырмалары шеңберінде Үкімет шетелдік инвесторларды өңдеу, металлургия, химия және материалдар өндірісіне тікелей тарту жөніндегі жұмыстарды күшейтті.
Шетелдіктердің қатысуымен шамамен 5,7 трлн теңгеге 20 ірі жобадан тұратын портфель жасақталды, олар бойынша 11 мыңнан астам жұмыс орны ашылады.
Мұндай жобалардың ең көбі Жамбыл облысында шоғырланған - бес жоба, ал Павлодар облысында - төрт жоба. Инвестиция көлемі бойынша Жамбыл облысы 1,47 трлн теңгеге, Павлодар облысы 1,02 трлн теңгеге, сондай-ақ Қостанай облысы 920 млрд теңгеге ірі жобамен көш бастап тұр.
Салалар бойынша инвестициялар көлемі келесідей:
- түсті металлургия - 1,95 трлн теңге (3 жоба),
- қара металлургия - 1,76 трлн теңге (6 жоба),
- химия өнеркәсібі - 1,71 трлн теңге (6 жоба),
- сондай-ақ құрылыс материалдарын өндіру, ағаш өңдеу және машина жасауда бірқатар жоба жүзеге асуда.
Бұдан басқа, екі елден көп қатысушысы бар 9 көпжақты жоба жүзеге асырылуда, құйылатын қаражат $2,4 млрд шамасында, олар бойынша 2,8 мыңнан астам жұмыс орны құрылады.
Үкімет оң инвестициялық климатты қамтамасыз ететін бірқатар шара қабылдауда. Квазимемлекеттік сектордағы қаржы тетіктерін тарту арқылы жобаларды қаржыландыруға қолдау көрсетіледі. Мәселен, 2022 жылдан бері "аралас қаржыландыру" қағидатын қоса алғанда, экономиканың түрлі секторларында 116 жобаны жүзеге асыруға 700 млрд теңгеден астам қаржы бөлінді. Биыл және алдағы екі жылда іске қосылатын жобалардың есебінен 30 мыңнан астам тұрақты жұмыс орнын құру жоспарлануда", - деді өнеркәсіп және құрылыс вице-министрі Олжас Сапарбеков.
Шетелдік инвесторлар үшін жағдайдың жақсаруы, Инвест штабтың жұмысы және негізгі индустриялық аймақтардағы жобалардың нақты жиынтығы қолайлы инвестициялық климат туғызып отыр.
Индустриялық бастамаларға инфрақұрылыммен қамтамасыз ету және мақсатты түрде қаржыландыру арқылы қолдау көрсетілуде. "Араластыра қаржыландыру" қағидаты мемлекеттік қаражатты нарықтағы қаржымен біріктіруге жол ашып, нәтижесінде салыстырмалы түрде аз бюджеттік инвестициялармен айтарлықтай көп инвестициялар тартуға мүмкіндік туып отыр.
Бұл ретте 2026 жылға арналған бюджетте саланы қолдаудың жаңа құралдары көзделген, мәселен, ҚДБ, өнеркәсіпті дамыту қоры және Qazaqstan Investment Corporation арқылы 30-ға жуық жаңа жобаны қолдау жоспарлануда. Бұл жүздеген миллиард теңге инвестициялар тартуды және шикізаттық емес өнім өндіру көлемінің арттыруды қамтамасыз етеді. Сондай-ақ 2026-2028 жылдарға арналған инвестициялық бастамалар қолға алынды, соның ішінде даму институттарының капиталын ұлғайту және жабдықты жаңарту үшін лизингтік қаржыландыру бағдарламасы дайындалды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Еліміздің ішкі жалпы өнімі алғаш рет 300 миллиард доллардан аспақ - Тоқаев
Сурет: Depositphotos
Бұл туралы Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев "Алтын сапа" және "Парыз" сыйлығының лауреаттарын, "Қазақстанның үздік тауары" республикалық көрме-конкурсының жеңімпаздарын марапаттау рәсімінде айтты, деп хабарлайды Inform.kz.
-Бәсекеге қабілетті бизнес- кез келген мемлекеттің тірегі. Биыл Қазақстан экономикасының өсімі 6 пайыздан асады деп болжануда. Бұл- соңғы онжылдағы ең жоғары көрсеткіш. Еліміздің ішкі жалпы өнімі алғаш рет 300 миллиард доллардан аспақ.Өздеріңіз білесіздер, қазір біз инфрақұрылымды дамытуға, экономиканы әртараптандыруға баса мән беріп жатырмыз.Сондықтан Үкімет дайын өнім экспортын арттыру ісімен белсенді түрде айналысуы қажет. Қазіргі таңда бұл салада біраз жетістіктеріміз бар,- деді Президент.
Президент шикізаттық емес экспорт көлемі 2 есеге жуық ұлғайғанын айтты.
- Өңдеу өнеркәсібіндегі қосымша құн көлемі бес жылда 25 пайыздан астам өсті. Бұл - тау-кен саласынан едәуір жоғары көрсеткіш. Соңғы жылдары негізгі капиталға тартылған инвестиция 70 пайызға көбейді. Нақты сектордағы еңбек өнімділігі 40 пайызға артты.Шикізаттық емес экспорт көлемі 2 есеге жуық ұлғайды.
Тауарын шетелге өткізетін кәсіпорындар саны 3 есе көбейді. Соның арқасында бүгінде өнімдеріміз 140 мемлекетке шығарылады. Қазақстан тауарлары әлемдік нарықтан өз орнын алып жатыр деп күмәнсіз айтуға болады. Осы орайда, шағын және орта бизнестің рөлі айрықша екені сөзсіз.
Жалпы, еліміздегі кәсіпкерліктің даму қарқыны- белсенді, бүгінде олардың экономикадағы үлесі 40 пайызға жетті.
Бес жылда шағын және орта бизнес субъектілерінің саны 1,5 есе артты, алшығарылатын өнім көлемі 2,5 есе көбейді. Елімізде жұмыс істейтін азаматтардың жартысына жуығы, яғни 4,5 миллион адам бизнес саласында еңбек етеді,- деді Мемлекет басшысы.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Бизнеске оңай болады: салық берешегін мәжбүрлеп өндіріп алу шегі қайта қаралды
Сурет: Depositphotos
ҚР қаржы вице-министрі Ержан Біржановтың айтуынша, сараланған тәсіл қолданылады. Салық берешегін өндіріп алу шегі 6 АЕК-тен 20 АЕК-ке дейін, ал әлеуметтік аударымдар бойынша берешек 1 теңгеден өндіріп алынса, 6 АЕК-ке дейін көтерілді, деп хабарлайды ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінің баспасөз қызметінен.
Енді 20 АЕК-ке дейін салық берешегінің пайда болуы туралы хабарлама ғана жіберіледі. 20-дан 45 АЕК-ке дейінгі берешек кезінде - хабарлама жіберіледі, борыш өтелмеген жағдайда салық берешегі сомасына шығыс операциялары тоқтатылады. Берешек 45 АЕК-тен жоғары болған жағдайда - мүлікті тізімдеу және сату қолданылады", - деді спикер ОКҚ алаңында өткен баспасөз конференциясында.
Бұдан басқа, 6 млн теңге дейінгі салық берешегін төлеуге мүлік кепілінсіз ұзарту/бөліп төлеу ұсынылады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Доллар бағамы 499 теңгеге дейін түсті
Сурет: Depositphotos
Қазан айынан бастап теңгенің долларға шаққандағы айырбастау бағамы 499-500 теңге деңгейіне дейін (9%-ға) тұрақты нығайғаны байқалып отыр. Ұлттық валютаның нығаюы қолайлы сыртқы жағдайлардың және дәйекті макроэкономикалық саясат пен инвесторлар тарапынан жақсарған күтулердің үйлесім тапқанын көрсетеді, деп хабарлайды ҚР Ұлттық банкінің баспасөз қызметінен.
Мұнайдың әлемдік бағасы барреліне 60 АҚШ долларынан жоғары деңгейде тұрақты сақталып тұр. Сонымен қатар АҚШ Федералды резерв жүйесінің мөлшерлемені төмендету циклі жаһандық доллар индексінің 8,3%-ға әлсіреуіне және жыл басынан бері дамушы нарықтардағы валюталар индексінің 8,3%-ға нығаюына ықпал етті. Осы жағдайлардың аясында дамушы елдердің активтеріне, соның ішінде Қазақстан нарығына деген халықаралық инвесторлардың қызығушылығы жоғары деңгейде сақталып отыр.
Инфляциялық қысымды төмендетуге және макроэкономикалық ортаның болжамды болуын еселеуге бағытталған Үкімет пен Ұлттық Банктің үйлесімді саясаты теңгенің нығаюына айтарлықтай үлес қосты.
Атап айтқанда, Үкімет, Ұлттық Банк және Агенттік 2026-2028 жылдарға арналған макроэкономиканы тұрақтандыру және халықтың әл-ауқатын арттыру жөніндегі Бірлескен іс-қимыл бағдарламасын іске асырып отыр. Аталған бағдарлама сұраныс пен ұсыныс арасындағы теңгерімсіздікті жоюға, бюджет шығыстарының тиімділігін арттыруға, микро- және макропруденциалды реттеу шараларын іске асыруға, халықтың нақты табысын өсіруге және инфляцияны төмендету мен тұрақтандыру арқылы орнықты экономикалық өсімге жағдай жасауға бағытталған.
Ұлттық Банктің дәйекті шешімдері нарыққа қатысушылардың сенімін күшейтті. Қалыпты қатаң ақша-кредит саясаты инфляциялық күтулердің қайта қаралуына және теңгедегі құралдардың нақты кірістілігін арттыруға себеп болды. Бұл өз кезегінде олардың тартымдылығын, соның ішінде бейрезиденттер үшін едәуір күшейтті.
Қазан айының басынан қараша айының соңына дейінгі кезеңде бейрезиденттердің ҚР Мемлекеттік бағалы қағаздарына (МБҚ) салған портфельдік инвестициялары 1,1 млрд АҚШ долларына ұлғайып, тарихи максимум саналатын 3,6 млрд АҚШ долларына жетті. Жыл басынан бері өсім 1,5 млрд АҚШ долларын құрады.
Бұл, өз кезегінде, қисықтың ұзын бөлігінде Қаржы министрлігінің қарыз алу құнын 1 пайыздық тармақтан аса төмендетуге ықпал етті: желтоқсан айында 9 жылдық МБҚ 16,1%-бен орналастырылды (қазанда - 17,2%).
Шетелдік инвесторлар тарапынан шетел валютасының өспелі ұсынысы теңгенің нығаюына тікелей фактор болды. Сыртқы қолайлы ахуал да қосымша қолдау көрсетті.
Мемлекеттік бағалы қағаздар нарығының инфрақұрылымын дамыту бойынша Ұлттық Банктің жүйелі жұмысы - операциялардың ашықтығын арттыру, кірістілік қисығын қалыптастыру, бейрезиденттер үшін қолжетімділік пен есеп айырысу рәсімдерін жетілдіру - нарықтың сапалы негізін қалыптастырып, шетелдік инвесторлардың қызығушылығын қолдап отыр.
Сонымен қатар, ұлттық валютаның нығаюы инфляцияны тұрақтандыруда маңызды фактор саналады. Тұтыну себетінде импорт үлесін ескере отырып, теңгенің нығаюы сыртқы баға қысымының ішкі бағаларға берілуін шектейді.
Осылайша, айырбастау бағамының қазіргі динамикасы экономикалық саясаттың сапасы жақсарғанын және мейілінше болжамды макроорта қалыптасқанын көрсетеді (ақша-кредит және салық-бюджет саясатының үйлестірілуі), соның нәтижесінде жаһандық инвесторлар Қазақстанды оң бағалап, елге портфельдік инвестициялардың келуіне жол ашты.
Ұлттық Банктің бірізді әрі қалыпты қатаң ақша-кредит саясаты баға тұрақтылығын қамтамасыз етуге берілген маңызды сигнал саналады. Бұл өз кезегінде инвесторлардың теңгемен бағаланатын құралдарға сенімін күшейтеді.
Ұлттық Банк еркін өзгермелі айырбас бағамы режимін сақтайды және теңге бағамының екіжақты қисынды құбылмалылығына жол береді. Валюта нарығындағы жағдай тұрақты бақылауда. Қазіргі уақытта Ұлттық Банк алыпсатарлыққа қатысты белсенділікті және оған араласуға итермелейтін қандай да бір факторларды байқап отырған жоқ.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.